Een van de gevonden zwaarden
Amorium Excavation Project
Twee unieke middeleeuwse zwaarden gevonden in Turkije
Tijdens archeologisch onderzoek in Turkije in de jaren ’80 en ’90 zijn twee zeldzame middeleeuwse zwaarden gevonden. Archeologen groeven deze wapens op tussen de ruïnes van Amorium, een Byzantijnse stad die werd bewoond tot de elfde eeuw na Christus. Na een nieuwe analyse van de zwaarden, concludeerden onderzoekers dat ze van een type zijn dat nog niet eerder is aangetroffen, waardoor ze een volledig nieuwe categorie voor de zwaarden hebben bedacht.
Al sinds 1988 wordt er systematisch archeologisch onderzoek verricht tussen de ruïnes van Amorium. Dit leverde in 1993 de vondst op van het eerste zwaard, in de restanten van een kerk. In 2001 vonden archeologen het tweede zwaard in een ander deel van de stad. Beide zwaarden zijn afkomstig uit de tiende of elfde eeuw, en beiden beschikken over een ringvormige pommel. De pommel is de knop aan het einde van het handvat van een zwaard. Deze dient om het zwaard een betere balans te geven, waardoor het makkelijker is om te gebruiken. Ringvormige pommels uit het Byzantijnse Rijk kwamen bijna niet voor en worden zelden gevonden. Het meest opmerkelijke aan de zwaarden is echter dat ze allebei over een specifiek soort pareerstang beschikt lijken te hebben. Nog niet eerder zijn er zwaarden gevonden met zowel een ringvormige pommel als deze pareerstang. Hierom is een nieuwe categorie bedacht voor de zwaarden, die door de onderzoekers ‘hybrid Byzantine ring pommeled swords’ wordt genoemd.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? Ja graag!
De pommel en pareerstang van een zwaard
Nathan Robinson, bewerkte versie via Wikimedia Commons.
Geschiedenis van Amorium
Amorium was een stad die op het kruispunt lag van de routes tussen Constantinopel (Istanboel) en Nicea (İznik) in het noorden, Iconium (Konya) in het zuidoosten en Ancyra (Ankara) in het noordoosten. Rond de zevende eeuw n.Chr. vestigde het leger van de thema Anatolikon hier zijn hoofdkwartier, waardoor het belang en aanzien van de stad flink toenam. Amorium gold vanaf toen als een belangrijk strategisch bolwerk, voornamelijk in de vele oorlogen die de Byzantijnen vochten tegen de Arabieren. Rond de elfde eeuw werd de stad verlaten, nadat het door Seltsjoeken onder de voet gelopen werd.
De ruïnes van Amorium
Torsten62 via Wikimedia Commons.
Uniek exemplaar
Zwaarden met een ringvormige pommel werden door verschillende volkeren gebruikt. De oudste exemplaren die we kennen, zijn afkomstig van de Chinese Han-dynastie (206 v.Chr. - 220 n.Chr.). Maar ook andere volken, zoals de Sarmaten, Scythen en Hunnen gebruikten dit type zwaard. De Romeinen namen in de tweede eeuw n.Chr. het gebruik over van Sarmatische huurlingen, waarna het type zwaard onder Romeinen in de derde eeuw alweer in onbruik raakte.
Het tweede gevonden zwaard
Amorium Excavation Project
“De zwaarden van Amorium zijn unieke en zeldzame exemplaren”, schrijven onderzoekers Errikos Manoitis en Zeliha Gökalp in het onderzoek dat hierover verscheen. “Nadat we zwaarden met ringvormige pommel van andere culturen grondig bestudeerd hadden, zagen we dat er nauwelijks vergelijkbare exemplaren bestonden. Zeker niet uit de Midden-Byzantijnse periode (843 - 1204 n.Chr.).” Het is dan ook onduidelijk wat de precieze afkomst van de zwaarden is. Wellicht “was er een specifieke smid in Amorium die dit type zwaarden maakte, of wellicht is het toeval”, aldus de onderzoekers.
Een votiefgave?
Het zwaard dat in de restanten van een kerk werd gevonden is vermoedelijk een votiefgave. Het is namelijk bekend dat gedurende de Midden-Byzantijnse periode, wapens en wapenuitrustingen als heilige relieken bewaard werden in kerken en kloosters. “Vaak werden deze relieken geassocieerd met heilige krijgers”, aldus de onderzoekers. “Wellicht is dit zwaard door zijn eigenaar aan de kerk gedoneerd.”
Bronnen: Journal of Art History, Live Science.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? Ja graag!
