Spionagesatellieten helpen archeologen in Afghanistan
Archeologisch onderzoek in Afghanistan is al jaren lastig door het aanhoudende oorlogsgeweld in het land. Een team van Afghaanse en Amerikaanse onderzoekers is er nu toch in geslaagd onbekende resten van duizenden vindplaatsen in kaart te brengen. Daarbij maakten ze gebruik van luchtfoto's en satellietbeelden, voor een groot deel afkomstig van het Amerikaanse leger.
Lang was Afghanistan een gebied van bedrijvigheid. Grote handelsroutes doorkruisten het gebied en al die bedrijvigheid heeft veel sporen achter gelaten. Dat blijkt uit de onderzoeksresultaten. De onderzoekers ontdekten maar liefst 4500 sporen op de beelden, een verdriedubbeling van het aantal bekende archeologische vindplaatsen.
Karavanserai's op satellietfoto's
Op de satellietbeelden en luchtfoto's herkenden de onderzoekers veel zeventiende-eeuwse karavanserai's, overnachtingsplaatsen voor karavanen die de Zijderoute volgden. Die serais bleken op regelmatige afstand van elkaar te liggen: zo'n 20 kilometer, oftewel een dag reizen. Waarschijnljk lage er in Afghanistan een uitgebreid netwerk van karavaanroutes dat de hoofdstad van het Safawidenrijk, Isfahan (nu in Iran) met Europa en Azië verbond.
Duizend dorpen langs rivier
In het noorden van Afghanistan ontdekten archeologen op satellietfoto's die door het geniekorps van het Amerikaanse leger waren verstrekt, duizend nederzettingen in de loop van de rivier Balkhab. Tijdens eerder onderzoek in de tijd van de Sovjet-Unie hadden archeologen slechts 77 grotere nederzettingen aangetroffen. Naar nu blijkt was de regio dus veel dichter bevolkt dan eerder werd gedacht.
Voor een betere bescherming van Afghaans erfgoed
Met dit onderzoek kan het Afghaanse archeologisch erfgoed beter in kaart worden gebracht en daarmee beter beschermd. En dat is hard nodig. Naast al het oorlogsgeweld wordt het Afghaanse erfgoed bedreigd door de economische ontwikkeling van het land. Stedenbouw, maar ook delfstoffenwinning en wegenbouw vormen grote risico's voor het behoud van het erfgoed. De moeilijke economische omstandigheden waarin grote delen van het land zich nog altijd bevinden, maken de historische artefacten ook gewild bij plunderaars, die met de illegale verkoop van archeologische vondsten geld proberen te verdienen.
