Tijdens de Koude Oorlog vlogen Amerikaanse spionagevliegtuigen de hele wereld over om foto’s van andere landen te maken. Veel van die foto’s zijn inmiddels vrijgegeven en wat blijkt: ze zijn een goudmijn voor archeologen.

De piloten in de spionagevliegtuigen fotografeerden vaak niet alleen de objecten die ze volgens missie moesten fotograferen, maar lieten hun camera’s ook op weg naar die objecten en op weg naar huis draaien. Op die  manier verzamelden de Amerikaanse inlichtingendiensten enorme hoeveelheden zeer gedetailleerde luchtfoto’s, voornamelijk van Europa, het Midden-Oosten en Azië.  

Die foto’s waren ooit staatsgeheim, maar inmiddels zijn veel foto’s vrijgegeven. En daardoor kunnen archeologen speuren naar eerder onbekende gebouwen en structuren. Ondanks dat de foto’s al decennia oud zijn.

Assyrische irrigatiekanalen

De ouderdom van die foto’s geeft archeologen juist de gelegenheid om verdwenen structuren te bestuderen. Op foto’s van Jordanië vonden de archeologen sporen van kites, vallen voor de jacht, in gebieden die tegenwoordig door landbouw onherkenbaar veranderd zijn. Op foto’s van het noorden van Irak vonden de archeologen sporen van Assyrische irrigatiekanalen, die door moderne irrigatiewerken al lang verloren zijn gegaan. In het zuiden van Irak werden juist nog sporen gevonden van de gemeenschappen die in de moerassen van daar leefden. Door de aanleg van dammen zijn die moerassen verdwenen, en zijn de gemeenschappen opgegaan in de grote vaart der volkeren. Dankzij de luchtfoto’s kunnen hun woonplaatsen weer bestudeerd worden. En met de luchtfoto’s konden de archeologen ook delen van Aleppo bestuderen, die door het oorlogsgeweld inmiddels in puin liggen.

Grote structuren zichtbaar

De luchtfoto’s hebben volgens de archeologen nog een voordeel. Gemeenschappen lieten vaak grote sporen achter in het landschap, maar die sporen zijn vaak slecht zichtbaar als je er –letterlijk- bovenop staat. Met de luchtfoto’s kunnen de archeologen veel meer afstand nemen, waardoor grote structuren opeens wél opvallen.

Het onderzoek met de spionagefoto’s is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Advances in Archaeological Practice en werd uitgevoerd door onderzoekers van de Amerikaanse Pennsylvania University.