Onlangs werd een oude kaart van de Veluwe ontdekt door een medewerker van Cartografisch Antiquariaat Edward Wells in Ermelo. De volgens het antiquariaat ‘oudst gedrukte kaart van de Veluwe’ wordt tot en met 31 maart tentoongesteld in Het Pakhuis in Ermelo.

De kaart betreft een eerste staat van een kopergravure, waarvan het bestaan tot voor kort onbekend was. Van de tweede staat van de gravure zijn op een eerder tijdstip vier exemplaren gevonden. Die bevinden zich in de collectie van de Bibliothèque Nationale in Parijs en in die van het Gelders Archief in Arnhem.

Hoewel het de oudste gedrukte kaart betreft van de Veluwe, is er een nog oudere kaart bekend. Deze stamt uit de 16e eeuw en is van de hand van Christian Sgrooten. Deze manuscriptkaart bevindt zich in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel.

Jan van Wely

De hiervoor genoemde Jan van Wely was begin 17e eeuw een bekende Amsterdamse juwelier. Hij gaf in 1614 of 1615 de opdracht aan Henricus Hondius, een beroemd cartograaf uit Amsterdam, om een kaart van de Veluwe te vervaardigen. Van Wely zou in 1616 op gruwelijke wijze om het leven zijn gekomen aan het hof van Maurits van Nassau.

Het antiquariaat vermoedt dat de oude kaart bedoeld was als geschenk aan een zakenrelatie van opdrachtgever Jan van Wely. In de rechterbovenhoek staat namelijk in het Latijn de volgende tekst:

‘Aan de wegens zijn deugdzaamheid en menselijkheid zeer geëerde heer Johannes van Wely, liefhebber van de vrije wetenschappen, vooral van de geografie, zijn vriend, draagt Hendrik Hondius deze kaart uit genegenheid op.’

De kaart heeft een lange tijd in een bisschoppelijke bibliotheek in Hongarije verkeerd. Waarschijnlijk was de kaart bijgevoegd in een Mercator-Hondius atlas en is mogelijk geconfisqueerd in de beginperiode van de dertigjarige oorlog. De kaart heeft de vierhonderd jaar goed overleefd.

Bron: Ermelo's Weekblad