In een grot in centraal Texas zijn sedimentlagen onderzocht die verklaren waarom de temperatuur op aarde 13.000 jaar geleden met ongeveer 3 graden daalde. Voorheen werd gespeculeerd dat deze temperatuurdaling het gevolg was van een meteoorinslag. Nu denken de onderzoekers bewijs gevonden te hebben voor een vulkaanuitbarsting die de aarde 1200 jaar lang deed afkoelen.

Ongeveer 11.700 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd. Dit markeerde het einde van het pleistoceen en het begin van het holoceen, het geologisch tijdperk waarin we vandaag de dag leven. Het pleistoceen begon ongeveer 2,5 miljoen jaar geleden en werd gekarakteriseerd door periodes van kou (glacialen) en periodes van relatieve warmte (interglacialen). Ongeveer 14.500 jaar geleden begon het laatste interglaciaal. De aarde warmde weer op en de zeespiegel begon te stijgen. Deze periode hield 1500 jaar aan. Binnen één decennium zakte de gemiddelde temperatuur op aarde weer tot die van voor het interglaciaal (waarschijnlijk 15°C kouder dan vandaag de dag). Zo’n radicale temperatuursverandering vindt natuurlijk niet zomaar plaats.

Het onderzoek

Tot voor kort was een gangbare verklaring van deze temperatuurdaling een meteoorinslag. Michael Waters (Professor aan de A&M universiteit van Texas) en zijn team, hebben 31 juli 2020 een paper gepubliceerd in Science Advances, waarin zij aan willen tonen dat vulkanische uitbarstingen een betere verklaring vormen. In Hall’s Cave in Texas hebben zij sedimentlagen onderzocht die sporen bevatten van vulkanisch materiaal.

Wil je op de hoogte blijven van de meest interessante archeologische ontdekkingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, en volg ons op Facebook, dan mis je niks!

Hall’s Cave

Waters doet sinds 2017 onderzoek in Hall’s Cave. De grot vormt een geologisch archief dat tot wel 20.000 jaar terug de tijd in gaat. “Het is een exceptioneel archief dat een unieke kans biedt voor interdisciplinaire samenwerking, om een aantal belangrijke wetenschappelijke vragen te onderzoeken” aldus Waters. In de sedimentlagen van de grot hebben de onderzoekers vulkanisch materiaal aangetroffen dat correspondeert met de periodes van dalende temperaturen. Een vulkanische uitbarsting blaast zonblokkerende deeltjes de lucht in, die jarenlang een wereldwijde temperatuurverlaging kunnen veroorzaken.

Wetenschappelijke conclusie

Een vulkaanuitbarsting zorgt er echter niet voor dat de aarde 1200 jaar lang een lagere temperatuur heeft. Ook niet als we het hebben over meerdere uitbarstingen. De vulkaanuitbarsting moet dus gezien worden als een trigger-gebeurtenis; een gebeurtenis die een kettingreactie tot stand brengt. Andere factoren, zoals het afkoelen van de oceanen en een grotere sneeuwbedekking van de aarde, hebben dus mee moeten spelen om de koelere periode zo lang aan te laten houden. Waters concludeert echter wel dat “de chemische afwijkingen die te dateren zijn aan het begin van de laatste ijstijd, het resultaat zijn van vulkanische activiteit, niet een buitenaardse inslag.”

Bronnen: Eurekalert, Science Advances.