Een close-up van de gespleten slag, waarop de groeilagen duidelijk te zien zijn. De blauwe kleurstof is aangebracht om de groeilagen duidelijk herkenbaar te maken.
JR Ancheta, University of Alaska Fairbanks
Nieuw onderzoek biedt ongekende inkijk in het leven van 17.000 jaar oude mammoet
Een internationaal onderzoeksteam heeft ongekend veel details uit het leven van een 17.000 jaar oude wolharige mammoet achterhaald, met behulp van isotopenonderzoek. “Het is nu duidelijk dat het een seizoensmigrant was die enorme afstanden aflegde,” aldus Matthew Wooller, co-auteur van het artikel dat over het onderzoek verscheen in Science.
De onderzoekers hebben voor het eerst bewijs gevonden dat de wolharige mammoet grote afstanden aflegde. Zo heeft het onderzochte exemplaar - dat leefde in Alaska - in zijn 28-jarige leven een afstand afgelegd die gelijk is aan bijna twee keer de omtrek van de aarde. Dit bleek uit een isotopenonderzoek van een slagtand van deze mammoet.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Matt Wooller, directeur van de Alaska Stable Isotope Facility, bij de collectie mammoet-slagtanden van de University of Alaska Museum of the North
JR Ancheta, University of Alaska Fairbanks
Een dagboek in hun slagtanden
“Vanaf het moment dat ze geboren worden tot de dag dat ze doodgaan, dragen ze een dagboek met zich mee in hun slagtanden,” liet paleontoloog Pat Druckenmiller weten in een persbericht. De slagtanden van mammoeten groeiden laag op laag. Door een doorsnee van de gevonden tand te maken, kregen de onderzoekers dan ook een chronologisch overzicht van het leven van de mammoet. Druckenmiller: “Moeder natuur geeft niet vaak zo’n handig overzicht van een individueel leven.”
Het leefgebied van de wolharige mammoet tijden het Laatglaciaal (ookwel de 'laatste ijstijd' genoemd)
DagdaMor via Wikimedia Commons
Wat zijn isotopen?
Isotopen zijn atomen van hetzelfde chemische element. Welke isotopen een dier bij zich draagt, is onder andere afhankelijk van zijn dieet en omgeving. Door de isotopen in de tanden van honderden Alaskaanse knaagdieren te bestuderen, konden de onderzoekers een kaart creëren van isotopenvariatie in Alaska. Knaagdieren leggen in hun leven namelijk relatief kleine afstanden af, waardoor ze lokale isotopenwaardes vertegenwoordigen. Door deze kaart te vergelijken met de informatie uit de slagtanden, kon er grofweg een route uitgestippeld worden die de mammoet in zijn leven heeft afgelegd.
Verstoten uit de kudde?
Met behulp van dna-onderzoek kon het onderzoeksteam bovendien het geslacht van de mammoet bepalen. Het bleek hier om een mannetje te gaan. “De kennis dat het een mannelijk dier was, gaf ons een betere biologische context om de isotopendata te interpreteren,” aldus Beth Shapiro, de onderzoeker die het dna-onderzoek leidde. Zo veranderde de isotopensamenstelling van de slachttand abrupt rond het 15de levensjaar van de mammoet, waarschijnlijk omdat hij toen uit zijn kudde verstoten werd. Dit komt overeen met gedrag van hedendaagse olifantenkuddes en hun mannetjes.
Het onderzoek biedt ook inzicht in de doodsoorzaak van de mammoet. Aan het einde van zijn leven nam het aantal stikstofisotopen in zijn slagtand namelijk drastisch toe. Dit wordt bij zoogdieren geassocieerd met verhongeren.
“De noordpool is nu onderhevig aan veel veranderingen. We kunnen het verleden gebruiken om de toekomst van hedendaagse soorten voorspellen,” aldus Wooller. “Het oplossen van deze puzzel is een voorbeeld van hoe onze planeet en ecosystemen reageren op een veranderend klimaat.”
