De Neder-Germaanse Limes
Hans Erren
Neder-Germaanse Limes krijgt Unesco Werelderfgoedstatus
Nederland heeft er een Unesco Werelderfgoedmonument bij, namelijk de Neder-Germaanse Limes, de voormalige noordgrens van het Romeinse Rijk die dwars door Nederland liep (limes is ‘grens’ in het Latijn). De Neder-Germaanse Limes was onderdeel van een ingenieus grenssysteem van meer dan 7500 kilometer lang, dat bestond uit forten, wachttorens, wegen en grensposten, hoofdzakelijk langs de rivieren de Rijn en Donau. Voor Romeinen was de Limes een grens tussen de beschaafde wereld en de wereld van de barbaren.
Delen van de Limes stonden al op de Unesco Werelderfgoedlijst, zoals de Muur van Hadrianus in het noorden van Engeland en gedeelten van de Limes in Duitsland. Nu staat de Neder-Germaanse Limes dus ook op de lijst, vertegenwoordigd door 19 archeologische vindplaatsen verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Het begin van de Germaanse Limes
In 19 voor Christus startten de Romeinen met de bouw van meerdere forten langs de linkeroever van de Rijn. Deze forten dienden als uitvalsbasis voor de veldtochten waartoe keizer Augustus (63 v.Chr. - 14 n.Chr.) het bevel had gegeven. Hij wilde het gebied tussen de Rijn en de Elbe onder permanent Romeins gezag brengen.
Augustus’ plan slaagde en Germania werd als Romeinse provincie ingelijfd bij het rijk. De regio bleef onrustig en de Romeinse legioenen werden regelmatig aangevallen. Het bekendste voorbeeld van zo’n aanval is de Slag in het Teutoburgerwoud (9 n.Chr.) waarbij tussen de 15.000 en 20.000 Romeinse soldaten sneuvelden. Omdat Rome de germaanse stammen maar niet onder de duim kreeg, besloot keizer Claudius I (10 v.Chr - 54 n.Chr.) in 47 n.Chr. voorgoed af te zien van het overheersen van de Germanen. Hij legde definitief vast dat de Limes de noordgrens van het Romeinse Rijk moest worden.
Stichter van steden
Decennia lang beschermde de Germaanse Limes het Romeinse Rijk tegen de noordelijke stammen. In Nederland werden langs de grens in totaal 20 forten gebouwd, waaromheen zich vaak handelsnederzettingen ontwikkelden. Sommigen van deze nederzettingen groeiden later uit tot steden die nog steeds bestaan, zoals Nijmegen (Noviomagus) en Utrecht (Traiectum). Tegen het einde van de derde eeuw n.Chr. werd de Limes door de Romeinen voorgoed verlaten.
