De opgravingen in de Stavanger Kathedraal.
Joris Martinsen, NIKU
Ligt er een Vikingnederzetting onder de kathedraal van Stavanger?
Onder de kathedraal Stavanger in Noorwegen zijn mogelijk sporen een Vikingnederzetting gevonden. Zo zijn er onder de funderingen sporen van bebouwing in de grondlagen aangetroffen, evenals de resten van (boerderij)dieren. Al eerder werden er overblijfselen van een Vikinggebouw gevonden. De vondst werd gedaan tijdens de voorbereiding van herstelwerkzaamheden aan de kathedraal.
De Domkerk van Stavanger (Stavanger Domkirke in het Noors) is de oudste domkerk en de best bewaard gebleven middeleeuwse kathedraal in Noorwegen. Deze kerk werd gebouwd in de tweede helft van de 11e eeuw en sindsdien is de kathedraal altijd in gebruik geweest. Oorspronkelijk werd de kathedraal in de Anglo-Normandische stijl gebouwd, maar na een brand in 1272 werd de kathedraal herbouwd in de romaanse en gotische stijl. Tot de Reformatie was de kathedraal katholiek, maar in 1537 werd hij protestants. Na een storm midden 19e eeuw werden de muren bepleisterd waardoor de kathedraal haar middeleeuwse karakter verloor.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Varkensbotten wijzen op bewoning
In de kruipruimtes aan de noordkant van de kathedraal is een laag donkere aarde aangetroffen. In die grondlaag vonden archeologen sporen van een nederzetting en resten van dieren, met name een skelet van een varken. Het varkensskelet dateert waarschijnlijk uit de eerste helft van de 11e eeuw of zelfs eerder. Dat zou betekenen dat deze botten er al lagen voordat de kathedraal werd gebouwd. De theorie dat hier vroeger een Vikingnederzetting lag, wordt ook ondersteund door eerdere opgravingen. Al in 1968 zijn er sporen van verbrand hout onder het altaar gevonden. Het hout was waarschijnlijk afkomstig van een door brand verwoest gebouw en dateerde uit de Vikingtijd (9e – 11e eeuw).
Meer graven dan verwacht
Daarnaast zijn er bij het huidig onderzoek onder de kathedraal een groot aantal middeleeuwse graven gevonden, veel meer dan verwacht. Sommige tombes zijn jonger, ze komen namelijk uit de 16e tot 18e eeuw. In de graven vonden archeologen delen van houten grafkisten en ijzeren spijkers. Daarnaast vonden ze ook fragmenten van sieraden en bronzen naalden. Opvallend is een aantal blauwe, witte en zwarte parels. Mogelijk zijn deze afkomstig van een rozenkrans. Dat zou betekenen dat deze graven van vóór de Reformatie in 1537 dateren. Voordien was de kathedraal katholiek waarbij rozenkransen werden gebruikt bij het bidden.
