In het Amazonegebied is onderzoek gedaan naar de klimaatomstandigheden tussen 700 en 1300 na Chr. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat de bewoners van de Amazone toen al kampten met klimaatveranderingen. Door veranderingen in temperatuur en regenval verdwenen gehele gemeenschappen al voordat de Europeanen een voet zetten op het Amerikaanse continent (1492 na Chr.)

Getroffen door klimaatveranderingen

Met name de gemeenschappen die hun land intensief bewerkten en een sterke klassenstructuur hadden, waren slachtoffer van deze klimaatveranderingen. De gemeenschappen met een minder sterke hiërarchie hadden vaak een grotere variëteit aan landbebouwing en putten hun land minder snel uit doordat hun landbouw minder intensief was. Hierdoor bleef hun land vruchtbaar en konden deze gemeenschappen zich blijven aanpassen. Op deze wijze werden zij minder getroffen door de klimaatveranderingen.

Conflict en migratie

Tussen 700 en 1300 na Chr. woonden veel mensen in geavanceerde gemeenschappen met bloeiende steden en dorpen. Er vonden echter wel vaak conflicten en migratie tussen deze gemeenschappen plaats, wat ook bijgedragen heeft aan de val van sommige Amazonesamenlevingen.

Samenwerken met de natuurlijke omgeving

Dr. Jonas Gregorio de Souza, de leider van het onderzoeksproject voegt daar aan toe: “Sommige Amazonegemeenschappen waren in verval of compleet veranderd voor 1492. Ons onderzoek laat zien dat klimaatverandering een van de verantwoordelijke factoren was, maar sommige groepen overleefden omdat zij samenwerkten met hun natuurlijke omgeving, in plaats van hun natuurlijke omgeving tegenwerkten. Degenen die hun land intensief bewerkten, en meer druk voelden om een overschot te produceren vanwege een sterke klassenstructuur, waren minder bestand tegen de veranderingen.”

Expertonderzoek

Deze nieuwe informatie omtrent klimaatveranderingen in het Amazonegebied is gebaseerd op onderzoeken door experts in verschillende vakgebieden. Deze experts hebben pollen, houtskoolresten, sedimenten uit meren en druipstenen geanalyseerd. Hierdoor konden zij nagaan hoeveel regenval er elk jaar in de Amazoneregio is geweest. Daarnaast hebben ze ook de archeologische overblijfselen van gewassen en bouwwerken uit deze periode en regio geanalyseerd.

Omgang met klimaatveranderingen in verschillende Amazoneculturen

De elite van de Marajoaracultuur, in het oostelijke gedeelte van de Amazone, leefde op grote terpen. Na 1200 viel deze samenleving uit elkaar. Voorheen werd gedacht dat dit te wijten was aan de invloed van nomadische stammen. Uit dit onderzoek komt naar voren dat regenval – en het gebrek daaraan - ook een grote rol heeft gespeeld in de val van deze gemeenschap.

Tegelijkertijd bloeide de Santarémcultuur. Zij teelden verschillende gewassen en maakten het bos vruchtbaarder. Drogere omstandigheden hadden dus minder impact op deze groep.

Andere gemeenschappen bouwden kanalen om de seizoensgebonden overstromingen te beïnvloeden. Deze groepen pasten zich aan de nieuwe klimaatomstandigheden aan door hun greppels te versterken en daarnaast muren te bouwen om hun pleinen, straten en wegen.

Verbrokkelingen van samenlevingen

Professor Jose Iriarte, die meegewerkt heeft aan het onderzoeksproject, stelt: ‘Dit onderzoek bewijst dat het millennium voor 1492 een periode was van verre migraties, conflicten, verbrokkelingen van complexe samenlevingen en sociale reorganisaties in de lage landen van Zuid-Amerika. Het laat zien dat het weer een echte impact had.”

Bronnen

• EurekAlert: Climate change had significant impact on Amazon communities before arrival of Europeans
• UPI: Climate change affected the people of the Amazon before Europeans arrived
• Nature, Ecology & Evolution: Climate change and cultural resilience in late pre-Columbian Amazonia

Afbeelding

• Wikimedia Commons: Amazon