Januari 2020 schreven we er al over, onderzoekers van de Universiteit van Napels Federico II hadden toen de verglaasde hersencellen van een man gevonden die omgekomen is tijdens de uitbarsting van de Vesuvius vulkaan in 79 n.Chr.. Inmiddels zijn de cellen grondig bestudeerd en is er een nieuw paper verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift Plos One, waarin de verglaasde hersencellen uitgebreid beschreven worden.

De resten van de man werden gevonden in het oude Italiaanse stadje Herculaneum, dat aan de voet van de vulkaan lag. In Herculaneum ging het er tijdens de uitbarsting anders aan toe dan in het veel bekendere Pompeï. Pompeï werd bedolven onder een regen van as en puimsteen terwijl Herculaneum bedekt werd door een stroom van lava, modder en giftige gaswolken, ook wel een pyroclastische stroom genoemd. De lava die een vulkaan spuwt kan een mens verbranden, het gas is verstikkend en de as kan je begraven. Een pyroclastische stroom doet alledrie.

De verwoesting van Herculaneum

Het lijkt er op dat de meeste inwoners van Herculaneum nog op tijd weg konden komen, aangezien er veel minder lijken gevonden zijn dan in Pompeï. Toch hadden sommigen van hen geen tijd meer om vluchten, onder wie de onderzochte man. Hij werd liggend op zijn buik gevonden in een tempel die toegewijd was aan de verering van keizer Augustus. De man was ongeveer 25 jaar toen hij overleed.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!

Het onderzoek

Laboratoriumhoofd bij de Universiteit van Napels Pier Paolo Petrone leidde het onderzoek. Hij vond in 2018, toen hij bezig was met het bestuderen van het lichaam, glazig materiaal in de schedel van de 25-jarige man. Petrone vermoedde al dat het hier ging om de verglaasde resten van de hersenen en na het materiaal bestudeerd te hebben met een elektronenmicroscoop werd zijn vermoeden bevestigd. Petrone liet weten dat de hersencellen “ontzettend goed bewaard zijn gebleven”. De cellen waren voor de onderzoeker beter waar te nemen dan in enige andere bekende vondst. De onderzoekers denken dat de hersenen in aanraking zijn gekomen met het hete as en direct vloeibaar zijn geworden. Vervolgens zijn de hersenen, door de snelle afkoeling van de aslaag, snel weer gestold, waardoor ze zijn verglaasd.

Minuscule glazen cilindertjes

De hersencellen zijn zichtbaar als minuscule cilindertjes en zeer dunne maar relatief lange buisvormige cellen, neuronen en axonen respectievelijk. Aangezien de glazen cilindertjes extreem klein zijn, van ongeveer 550 nanometer tot 830 nanometer lang, kunnen de onderzoekers uitsluiten dat het haarvaatjes zijn. Volgens de onderzoekers is de perfecte staat waarin de cellen bewaard zijn gebleven nog nooit eerder aangetroffen. Archeologen, biologen, forensische onderzoekers en neurogenetici zullen de hersencellen komende tijd nog veel bestuderen.  

Bronnen: CNN, Slash Gear.