De schedel in de grot Marcel Loubens
Belcastro et al, 2021, PLOS ONE
Hoe kwam een enkele schedel in een grot terecht?
Enkele jaren geleden werd een meer dan 5.000 jaar oude schedel in de Marcel Loubens-grot in Noord-Italië gevonden. Andere botten trof men hier echter niet aan. Lange tijd was het daardoor een raadsel hoe één enkele lichaamsdeel hier terecht kon komen. Recent onderzoek heeft dit raadsel nu opgelost. De schedel van een jongvolwassen vrouw uit de Late Steentijd (ongeveer 5.300-2.000 v.Chr.) zegt bovendien iets over haar leefomstandigheden.
De schedel was in 2015 gevonden in de Italiaanse grot, in de buurt van Bologna. Het lichaamsdeel lag boven op een steile klif. Het was zo moeilijk bereikbaar, dat slechts één archeoloog na een klim van 12 meter de schedel kon ophalen. De rest van het skelet ontbrak, wat vragen opriep over hoe de schedel hier zonder andere botten terecht was gekomen.
Jongvolwassen vrouw
Uit CT-scans en analyse van de schedel blijkt dat dit bot afkomstig is van een vrouw van tussen de 24 en 35 jaar oud. Ook blijkt dat ze tussen ongeveer 3.630-3.380 v.Chr. is gestorven. De jongvolwassen vrouw leefde dus net iets eerder nog dan Ötzi, de bekende ‘ijsmummie’ uit de Alpen.
Slechte gezondheid
Uit het onderzoek bleek daarnaast dat de vrouw op het moment van overlijden in slechte gezondheid verkeerde en een ongezond dieet had. Iets dat van de mensen uit de Steentijd bekend is. Onderzoekers vonden aanwijzingen van ontstekingen, die waarschijnlijk zijn veroorzaakt door een gebrek aan ijzer of vitamine B12. Bovendien had ze verschillende gaatjes in haar tanden, wat erop duidt dat haar voedsel waarschijnlijk ongezond rijk was aan koolhydraten. Het glazuur op haar tanden was niet ontwikkeld, wat wijst op gezondheidsproblemen tijdens haar vroege ontwikkeling. Ook had ze mogelijk goedaardige tumoren.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
Rituelen uit de Steentijd
Onderzoekers wisten dat er in grotten zoals deze begrafenisrituelen werden uitgevoerd. Het lijk van de vrouw is waarschijnlijk in stukken gesneden nadat ze gestorven was. Daarbij werd ook de huid van het hoofd verwijderd. Dit kwam vaker voor bij begrafenissen uit de Late Steentijd in Noord-Italië.
In de grot gevallen
Maar hoe komt het dan dat alleen de schedel in de grot is beland? Ook hier hebben de onderzoekers een verklaring voor. De analyse liet namelijk zien dat er niet lang na de begrafenis meerdere andere beschadigingen aan de schedel zijn toegebracht, mogelijk door beweging van de schedel. Met deze inzichten is er een theorie ontstaan over hoe de schedel in de grot terechtkwam. De onderzoekers denken dat de vrouw na de rituelen in de buurt van de grot begraven werd. Enige tijd later is de schedel vermoedelijk verplaatst door water en modder, waarna ze via een zinkgat in de grot eronder is gevallen. Daar heeft de schedel vervolgens minstens 5.000 jaar gelegen.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!
