Een duiker doet onderzoek naar de boot.
Wetenschappelijk duiker Christian Howe, Universiteit Kiel.
Hanzeschip uit de 17e eeuw gevonden in Duitse rivier de Trave
Archeologen hebben het wrak gevonden van een 400 jaar oud Hanzeschip in de Traverivier in het noorden van Duitsland, vlak bij waar de rivier uitmondt in de Oostzee. Opvallend genoeg lijkt het erop dat het schip niet is gekapseisd, maar “gewoon” is gezonken. Volgens hoofdarcheoloog Fritz Jürgens van de Universiteit van Kiel betreft het schip een 'tijdscapsule die ons veel kan leren.'
Hanze
Hanze was vanaf de 14e eeuw een handelsovereenkomst tussen steden in Noord-Europa, waaronder de Nederlandse steden Zutphen, Deventer, Kampen en Zwolle. Door samen te werken met steden die aan de Oostzee liggen kon er op een goedkopere, veiligere en meer efficiënte manier handel worden gedreven. Deze samenwerking zorgde ervoor dat de Hanze uitgroeide tot een (invloed)rijk netwerk.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Vanaf de 16e eeuw verloor het stedenverbond echter geleidelijk aan betekenis, onder meer door de toenemende concurrentie van Engelse en Amsterdamse handelaren. In 1669 hield ze haar laatste formele bijeenkomst, waarna ze nog slechts een symbolische betekenis had tot haar definitieve einde in de 19e eeuw.
Dendrochronologie
Het schip werd gevonden door routinechecks met een sonar. De archeologen hebben verschillende methodes gebruikt om het schip te dateren. Eén daarvan is dendrochronologie. De oplettende lezer associeert dit wellicht met een bekende plant, en dat is terecht. Dendrochronologie is een methode waarbij archeologen houten voorwerpen kunnen dateren door de jaarringen te bestuderen. Zo kan men niet alleen zien hoe oud de boom was, maar ook wanneer deze waarschijnlijk is gekapt. Wanneer een boom een droog jaar heeft gehad, is de ring namelijk dunner dan wanneer er een nat jaar was. Zodoende kan het “profiel” van de boom vergeleken worden met andere bomen uit de buurt en kan de leeftijd worden vastgesteld. De archeologen schatten dat de bomen voor het schip zijn gekapt in de jaren 1650.
Brief
De archeologen deden ook historisch onderzoek naar het schip. In de stadsarchieven van Lübeck bevindt zich een brief uit 1680 waarin de baljuw van Travemünde een onbekende ontvanger vraagt of hij de vracht van een schip dat vast was komen te zitten wilde ophalen. De archeologen denken dat de omschrijvingen in de brief passen bij de locatie en vracht van het gevonden schip.
Vracht
Opvallend aan deze vondst is dat er van de vrachtlading nog ongeveer 70 tonnen op hun originele positie op het schip stonden, wat volgens de archeologen een indicatie is dat het schip “gewoon is gezonken”, en niet is gekapseisd. In de tonnen bevindt zich kalksteen, bedoeld voor de Duitse markt. ‘Waarschijnlijk kwam het schip uit Scandinavië, in het midden van Zweden of het noorden van Denemarken. We weten dat de vracht daar vandaan waarschijnlijk het kalksteen naar Lübeck vervoerde, want in Duitsland vind je niet veel kalksteen”, aldus Jürgens.
De komende tijd wordt er veel gedoken naar het schip. Jürgens: ‘Het is net een tijdscapsule, en dat werpt een licht op handelsroutes en transport in de Hanzeperiode. De vracht wordt momenteel gefotografeerd en gedocumenteerd. De komende jaren verwacht ik dat het schip uit de rivier opgediept zal worden, om gevaar voor hedendaagse scheepvaart te voorkomen.’
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
