Zowel de ketting als de hanger bestaan uit 24-karaat goud, wat dit sieraad zeer kostbaar maakte
British Museum
Engelse metaaldetectoramateur vindt gouden ketting ter ere van huwelijk Hendrik VIII
In het Engelse Warwickshire heeft een metaaldetectoramateur een 16e-eeuwse gouden ketting gevonden, met een groot hartvormig amulet. Op deze hanger stonden de initialen ‘H’ en ‘K’ gegraveerd, evenals enkele Tudor-symbolen. Experts kwamen hierdoor al snel uit bij de Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547) en zijn eerste vrouw Catharina (ook wel als Katharina geschreven) van Aragon. Of Hendrik dit amulet zelf heeft gedragen? Daar is geen bewijs voor, maar dat dit sieraad met het koningspaar in verband staat, is zeker.
De Birminghamse café-eigenaar Charlie Clarke ontdekte de gouden hanger per toeval toen hij een akker in Warwickshire afspeurde met zijn metaaldetector. Hij had zes maanden geleden deze hobby voor het eerst opgepakt, maar zijn speurtochten hadden tot dan toe vooral afval opgeleverd. Daar kwam abrupt verandering in toen Clarkes detector aan het eind van die middag een piep gaf en vervolgens de ketting bovenkwam. Naar eigen zeggen moest hij ‘gillen als een schoolmeisje’ toen hij zag wat hij gevonden had. Clarke meldde zijn vondst direct bij de lokale autoriteiten, waarna de hanger terecht kwam bij het British Museum.
De hartvormige hanger, met de initialen aan de voorkant en de rozen en granaatappelplant aan de achterkant.
Birmingham Museums Trust
Rozen en een granaatappel
Volgens experts is de hanger uit het begin van de zestiende eeuw afkomstig, met 1521 als ‘meest waarschijnlijke jaar.’ Uit deze periode van de Engelse geschiedenis zijn al eerder sieraden gevonden, maar zo’n groot exemplaar is vrij uitzonderlijk. De ketting bestaat uit 75 schakels van 24-karaat goud, en weegt bij elkaar ongeveer 300 gram. Aan deze ketting was een hartvormige hanger bevestigd, waarop de aan elkaar vervlochten initialen ‘H’ en ‘K’ staan afgebeeld, met op beide kanten tevens de inscriptie ‘TOVS’ en ‘IORS’ (een woordspeling op het Franse woord ‘toujours’, wat ‘altijd’ betekent).
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Afgezien van de initialen zijn er nog meer aanwijzingen dat dit amulet naar Hendrik VIII en Catharina van Aragon verwijst. Zo staan er witte en rode Tudor-rozen op de hanger afgebeeld, evenals een granaatappelplant. De granaatappel stond destijds symbool voor vruchtbaarheid en was daarom een geliefd symboo van Catherina, die vanaf haar kinderjaren een broche met deze vrucht erop droeg.
Schilderijen van Hendrik VIII en Catharina van Aragon
Public Domain
Eerste vrouw van Hendrik VIII
Catharina van Aragon was de eerste vrouw van Hendrik VIII. Het paar trad in 1509 in huwelijk en leek in eerste instantie een gelukkige combinatie. Dit veranderde in de jaren daarop, toen er maar geen mannelijke troonopvolger uit dit huwelijk voortkwam. Catharina werd zes keer zwanger, maar al haar kinderen stierven kort na hun geboorte, met uitzondering van haar dochter Maria. Rond 1525 had Hendrik inmiddels zijn oog laten vallen op Anne Boleyn, een hofdame van Catherina, en zocht hij naar een manier om zijn huwelijk te beëindigen. De paus wilde echter niet meewerken aan een scheiding, wat Hendrik er mede toe aanzette om uiteindelijk te breken met de katholieke kerk en de Anglicaanse Kerk te stichten. Uiteindelijk scheidde de Engelse koning in 1533 van Catharina.
Prijs bij een steekspeltoerooi
Maar waar komt dit amulet van vandaan? Het mooiste zou natuurlijk zijn dat het sieraad door Hendrik of Catherina zelf gedragen is, maar ondank een uitputtend onderzoek hebben experts hier geen aanwijzingen voor gevonden. Wel is volgens British Museum-curator Rachel King duidelijk dat deze hanger aan iemand van hoge status toebehoorde: “(…) de kwaliteit ervan is zodanig dat we er zeker van kunnen zijn dat de hanger gemaakt is in opdracht van iemand van hoge adel of een hooggeplaatste hoveling, of in ieder geval met zo iemand verband houdt.”
De gevonden ketting, met de hanger opengeklapt
British Museum
De curatoren van het British Museum hebben wel een theorie over de herkomst van de vondst. Het is namelijk algemeen bekend dat Hendrik verzot was op steekspeltoernooien, vaak vergezeld met extravagante festiviteiten en banketten. Misschien wel het bekendste voorbeeld hiervan zijn de festiviteiten die hij in 1521 organiseerde bij het Field of the Cloth of Gold, ter gelegenheid van zijn ontmoeting met de Franse koning Frans I. Uit historische bronnen blijkt dat Hendrik voor deze toernooien ook rijkelijk versierde juwelen liet maken, om als prijs weg te geven. Daarom is het volgens de curatoren goed mogelijk dat deze vondst als prijs voor zo’n toernooi is gemaakt. De omvang van de ketting wijst er overigens op dat hij eerder voor een vrouw was bedoeld, dus het zou net zo goed kunnen dat hij door een van de toeschouwers bij een steekspeltoernooi werd gedragen.
Wat gebeurt er met de vondst?
Het British Museum geeft aan dat ze van plan zijn om de gevonden ketting te kopen. Hoewel de vondst nog niet getaxeerd is, gaan experts ervan uit dat het zeker een ‘significant bedrag’ zal zijn. Clarke laat aan The Guardian weten dat hij de opbrengst gelijk met de landeigenaar zal verdelen. Zijn deel zet hij vervolgens alvast opzij voor de studie van zijn vier jaar oude zoontje.
Bronnen: Smithsonian Magazine, The Guardian, Heritage Daily
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
