Het is al eeuwenlang een onopgelost raadsel binnen de archeologie: waar komen de stenen pilaren van Stonehenge vandaan? Na een onwaarschijnlijk verloop van omstandigheden, waarbij 60 jaar lang een steen vermist is geweest en weer terug is gebracht door een 90-jarige man uit Florida, is nu eindelijk met zekerheid vast te stellen waar de pilaren hun origine vinden.

Het wordt gedacht dat de 30 grote stenen pilaren, sarsenstenen genoemd, ergens tussen 2600 v. Chr. en 2300 v. Chr. bij Stonehenge zijn neergezet. In 1958 en ‘59 zijn er herstelwerkzaamheden gepleegd. Enkele omgevallen sarsen werden toen weer rechtop gezet. De toenmalige archeologen probeerden Stonehenge te restaureren, tot hoe zij dachten dat het origineel er uit heeft moeten zien. Hierbij werd een van de grotere sarsen uit de binnenste ring vastgezet in beton. Een gedeelte van de steen werd uitgehold en met cement ingegoten. Tot voor kort wist niemand waar de uitgeboorde kern van de steen was gebleven.

Vermiste steen teruggekeerd

Dit alles veranderde, toen in 2019 de 90-jarige Robert Phillips besloot de English Heritage te benaderen. Dit is een instantie die enkele honderden monumenten in Engeland in beheer heeft, waaronder Stonehenge. Phillips had in ‘58 meegewerkt aan de restauratie. Inmiddels was hij gepensioneerd en woonde hij in Florida. De vermiste stenen kern hing bij hem thuis aan de muur. Hij besloot deze te schenken aan de English Heritage.

Het onderzoek

Nu de uitgeboorde kern terecht was, kon er destructief onderzoek worden gedaan. Dit is een soort onderzoek, waarbij het materiaal dat je test vernietigd wordt tijdens het proces. Met destructief onderzoek kun je veel meer informatie vergaren over het materiaal dat je onderzoekt, dan met niet-destructief onderzoek. Destructief onderzoek is natuurlijk geen goede optie als er maar heel weinig van het originele materiaal beschikbaar is. De teruggekeerde stenen kern bood hierin een unieke kans.

De resultaten

Nu dat de kern geanalyseerd is, kan met zekerheid vastgesteld worden dat de sarsen hun oorsprong vinden vlakbij het plaatsje Marlborough, 25 km ten noorden van Stonehenge. David Nash aan de Brighton University meldt de BBC “het is echt fascinerend geweest om 21^ste-eeuwse technologie toe te passen om het neolithische verleden te begrijpen en eindelijk een vraag te beantwoorden waar archeologen al eeuwenlang over discussiëren. Susan Greany van de English Heritage voegt toe, dat de nieuwe bevindingen laten zien hoe zorgvuldig overwogen de bouw van Stonehenge destijds geweest is.

Bronnen: BBC, English Heritage.