In Groot-Brittannië is voor het eerst een Anglo-Scandinavische-, oftewel een Vikinghelm geïdentificeerd. De zogenaamde ‘Yarm Helm’ (naar het Engelse plaatse Yarm waar de helm gevonden is) werd in 1950 opgegraven, maar men kon hem indertijd nog niet identificeren. Na recent onderzoek kan nu dus worden vastgesteld dat het inderdaad een vikinghelm uit de 10de eeuw na Christus betreft. De eerste in Groot-Brittannië en, na de Gjermundbu-helm uit Noorwegen, de tweede bijna intacte vikinghelm ter wereld.

Dit is 2 juli 2020 gepubliceerd in Medieval Archeology door Chris Caple, welke het onderzoek leidde. Al sinds de vondst van de helm tijdens het aanleggen van riolering gedurende de jaren 50, heerst er al debat onder archeologen over de helm. Men kon het niet eens worden uit welke tijd de helm kwam en aan welke cultuur hij toegedicht moest worden. Door een her-evaluatie van Caples onderzoeksteam, waarbij de helm vergeleken werd met recente archeologische vondsten en waarbij het ijzer van de helm werd geanalyseerd, is nu vast te stellen dat het inderdaad om een vikinghelm gaat.

“Het was een uitdagend project. Het dunne ijzer is zeer kwetsbaar en vatbaar voor corrosie, dus het was niet slechts een kwestie van erachter komen wanneer de helm gemaakt was, maar ook hoe de helm zo lang heeft kunnen overleven tot zijn opgraving,” meldt Caple in een interview aan de BBC. “Onze analyse toont dat hij in eerste instantie bewaard is gebleven in drassig gebied. Later zou hij pas beschadigd raken en eroderen. Gelukkig werd hij gevonden voordat hij volledig weggeërodeerd was,” voegt Caple toe.

Wil je op de hoogte blijven van de meest interessante archeologische ontdekkingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, en volg ons op Facebook, dan mis je niks!

Vikingen in Engeland

Vanaf de 8ste eeuw na Christus begonnen Vikingen vanuit Scandinavië aan plundertochten door heel Europa. Hierbij stichtten zij soms ook nederzettingen en nieuwe koninkrijken. Gedurende de 9de eeuw was men op de Britse eilanden voornamelijk het slachtoffer van de Vikingen. In 793 zouden twee drakenschepen op Noord Engelse kust bij Lindisgare landen. Zij werden verwelkomd door de Engelsen als handelaren, maar dit bleek al snel een vergissing. De Vikingen slachtten hun begroeters af en plunderden de nabijgelegen nederzettingen. Vele plundertochten zouden volgen. In 865 viel het Deense Grote heidense leger het Engelse koninkrijk East Anglia binnen. Hun doel was nu niet alleen plunderen, maar een permanente woonplek bemachtigen. Uiteindelijk zouden zij een gebied toegewezen krijgen waar zij zich konden vestigen en hun eigen wetten mochten laten gelden. Dit gebied heette de Danelaw (letterlijk vertaald: Denenwet) en besloeg bijna heel het huidige noorden en oosten van Engeland.

Waarom zo veel Vikingen en toch zo weinig helmen?

Het is niet geheel duidelijk waarom er tot nu toe nog maar zo weinig vikinghelmen gevonden zijn. Wellicht wijst dit erop dat Vikingen meestal zonder helm ten strijde trokken. Overigens is een vaak voorkomende misvatting dat Vikingen hoorns op hun helmen droegen. Dit is een historische mythe. Ook is het niet geheel duidelijk waarom de Vikingen aan hun plundertochten begonnen. Er bestaan veel mogelijke verklaringen. Sommige historici wijzen op het feit dat de Scandinavische cultuur polygaam was. Dit betekende dat machtige Vikingen vaak meerdere vrouwen hadden, waardoor er een onderklasse van strijdlustige mannen zonder beschikbare vrouwen ontstond. De mannen moesten daarom op riskante plundertochten gaan om een vrouw en meer status te bemachtigen. Een andere mogelijke motivatie was wraak op de christelijke wereld. Zo had Karel de Grote gedurende een reeks oorlogen tussen 772 en 804 de heidense Saksen verslagen en gedwongen te bekeren tot het christendom. Bovendien zorgde de introductie van het christendom in Noorwegen decennialang voor gewelddadig conflict.

Oude vikingtaal weer tot leven wekken

Vikingen spreken menigeen sterk tot de verbeelding. Het is echter voor de meeste mensen onbekend hoe hun taal en muziek geklonken heeft. Een team van historisch linguïsten en componist Edmund Hunt is bezig met een project waarbij ze de Oudnoorse taal en muziek willen reconstrueren. De leider van het project, Lamberto Coccioli, meldde tijdens een interview met The Guardian: “De kennis [over hoe het Oudnoors klonk] is er, alleen het is academische kennis, nog niet gebruikt in een artistieke context”. Gebaseerd op Oudnoorse teksten en hymnes wil het team de muziek en taal van de Vikingen weer tot leven brengen. Uiteindelijk is het doel dat er een aantal stukken worden gecomponeerd, welke ook publiekelijk opgevoerd zullen gaan worden. Daarbij wil het team ook een online audiodatabase opzetten waar mensen zelf kunnen luisteren naar de resultaten.

Bronnen: Medieval Archeology, BBC, The Gaurdian.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine, meer weten over dit prachtige magazine? Klik hier!