De onderzochte tanden. De bovenste zijn van H3, de onderste van H1.
J Anthropol Sci. 2021 Mar 10;99
Door kannibalen opgegeten ‘Jongen van Gran Dolina’ blijkt toch een meisje te zijn
Een Homo antecessor kind werd 800.000 jaar geleden gedood en opgegeten door kannibalen. Botresten van dit kind en ongeveer 30 anderen zijn in 1994 ontdekt in de grot Gran Dolina, in het Atapuercagebergte in Spanje. Lang stond dit kind bekend als de ‘jongen van Gran Dolina’. Maar nieuw onderzoek toont aan dat dit waarschijnlijk ‘het meisje van Gran Dolina’ was.
Homo antecessor
Het kind was een Homo antecessor (1,2 miljoen – 800.000 jaar geleden). Dit is een mensensoort, die volgens sommigen de eerste in West-Europa zou zijn geweest. De eerste vondsten van de Homo antecessor zijn gevonden in het Spaanse Atapuercagebergte. Men is het er nog niet over eens hoe de Homo antecessor zich tot andere mensensoorten verhoudt. Sommige wetenschappers beweren dat deze soort een voorouder is van de Homo sapiens (300.000 jaar geleden - heden) en de neanderthalers (200.000 – 24.000 jaar geleden). Anderen denken dat het een evolutionaire ‘tussenstap’ was tussen de Homo ergaster (1,9 – 1,4 miljoen jaar geleden) en de Homo heidelbergenis (500.000 – 200.000 jaar geleden).
Onderzoekers gaan er in het algemeen van uit dat de Homo antecessor nomaden waren die hun prooi achterna trokken. De grot Gran Dolina zou dan ook een tijdelijke verblijfplaats zijn geweest.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Gebitsanalyse
Het kind werd ‘de jongen van Gran Dolina’ genoemd naar aanleiding van een kinderboek uit 2002 over de opgravingen: El chico de la Gran Dolina. Maar aangezien er alleen botfragmenten en stukjes tand van de Homo antecessor zijn teruggevonden, was het lange tijd lastig om het geslacht van de gevonden individuen te bepalen. Onderzoekers gebruikten nu echter een nieuwe techniek waarbij het gebit geanalyseerd werd. Er werden sets tanden van twee kinderen uit de Gran Dolina vergeleken, die respectievelijk de naam H1 en H3 kregen. Van beiden werd gedacht dat het jongens waren, maar H3, ‘de jongen van Gran Dolina’, lijkt nu een meisje te zijn.
De tandstructuur van beide sets vertoont volgens de onderzoekers verschil in geslacht. Zo is het tandglazuur van H3 dikker dan dat van H1. Dikker tandglazuur wijst erop dat het gebit van een meisje afkomstig was. Tegelijkertijd was het tandbeen, wat bij jongens groter is, van H1 groter dan dat van H3. Ook had H1 een hogere kroon (het zichtbare bovenste deel van een tand) en ongewoon grote hoektanden. Ook dat impliceert dat H1 een jongen was en H3 een meisje.
Gekannibaliseerd
Het meisje van Gran Dolina was tussen de 9 en 11 jaar toen ze stierf. H1 was ongeveer 13 jaar. Mogelijk zijn beide kinderen door andere Homo antecessor gedood om opgegeten te worden. De resten van in totaal 7 Homo antecessor uit Gran Dolina vertonen sporen van kannibalisme. Er zaten sneden in hun botten en breuklijnen waar de botten werden gebroken om bij het merg te komen. Er zijn zelfs menselijke tandafdrukken ontdekt.
Een van de theorieën voor het kannibalisme van de Homo antecessor wordt uitgelegd in een studie op Journal of Human Evolution. Volgens de studie uit 2019 consumeerden de homo antecessor soms hun soortgenoten omdat een mensenslachtoffer voedzamer was dan andere dieren en bovendien een makkelijkere prooi was. Een andere theorie is dat de kinderen zijn gedood door een rivaliserende stam.
