Op een archeologische vindplaats in Syrië is een cluster van schedels gevonden. Deze cluster is vrij uniek, omdat het gezicht van iedere schedel is ingeslagen. Bovendien lijken de schedels tot twee keer toe te zijn begraven. Volgens onderzoekers schetsen de schedels een beeld van een bijzondere culturele gewoonte uit de neolithische periode.

De ingeslagen schedels lagen apart van hun bijhorende skeletten begraven. Ze stammen uit een periode van ca. 10.000 jaar geleden. Uit analyse blijkt dat de mensen aanvankelijk met intact skelet zijn begraven en later weer zijn opgegraven. Toen werden de schedels netjes verwijderd van de ruggengraat, werden ze ingeslagen en zijn ze vervolgens op een andere locatie weer begraven.

Clusters van schedels worden vaker gevonden op Europese sites die dateren tot de Steentijd, maar het feit dat alle schedels in het graf zijn ingeslagen levert nieuwe inzichten in de culturele gewoontes van prehistorische gemeenschappen, met name hoe zij over de dood dachten. Volgens Juan José Ibañez van de Spaanse National Research Council in Barcelona geloofden de neolithische gemeenschappen dat jonge dode mensen een bedreiging vormden voor de wereld van de levenden.

Patroon

Het is nog steeds onbekend waarom mensen in de prehistorie clusters met schedels begroeven. Dit werd vaak nabij of zelfs onder nederzettingen gedaan. Eén theorie is dat de gewoonte een teken van voorouderlijke eerbied is. “Toen mensen indertijd samen gingen leven, hadden ze een sociaal cement nodig,” aldus Ibañez.

Het inslaan van schedels suggereert echter een diepgaandere betekenis. Uit onderzoek bleek bovendien dat sommige schedels langer begraven hebben gelegen dan andere in het graf, wat aangeeft dat ze met een specifiek doel samen zijn begraven. De meeste schedels behoorden toe aan volwassen mannen tussen de 18 en 30 jaar oud. Eén schedel behoorde toe aan een kind - deze is nog intact - één was verbrijzeld en bij de overige negen schedels ontbraken vrijwel alle gezichtsbotten.

“Er is een patroon,” legt Ibañez uit. “De bovenkant van de schedel en de kaak zijn nog intact, maar alle botten daartussenin ontbreken.” Volgens het archeologische team zijn de gezichtsbotten met een steen ingeslagen. Er waren namelijk geen sporen van sneeën op de schedels te bekennen.

Rouw of wraak

Ibañes vermoedt dat de prehistorische mensen geloofden dat de kracht van de jonge mannen bewaard zou blijven en misschien aan hen doorgespeeld zou worden door de schedels nabij hun nederzetting te begraven. Het inslaan van de schedels is vermoedelijk omwille van wraak gebeurd, hoewel dit enkel speculatie is. Het samenbrengen van de schedels kan ook een spirituele betekenis hebben gehad.

“De gewelddadige daad die na de dood plaatsvond suggereert dat de jonge mensen als een dreiging werden gezien,” aldus Stuart Campbell van de universiteit van Manchester. Hij vermoedt dat het vernielen van de gezichtsstructuur het wegnemen van iemands identiteit symboliseerde. Liv Nilson Stutz van de Emory Universiteit in Atlanta denkt echter dat het inslaan een hulpmiddel was bij het verwerken van verdriet. “Het wegnemen van de gezichtsidentiteit was vermoedelijk een manier om de doden te onderscheiden van de levenden,” aldus Stutz.

Het verslag van het onderzoek is gepubliceerd in de American Journal of Physical Anthropology.

Bron: New Scientist