In tegenstelling tot de meeste veenlijken, zijn hier alleen botten bewaard gebleven.
Lea Mohr Hansen / ROMU
5.000 jaar oud skelet gevonden in Denemarken, mogelijk resten van mensenoffer
In Denemarken hebben archeologen van het Roskilde Museum (ROMU) menselijke botten aangetroffen van zo’n 5.000 jaar oud. Het gebied rondom de vindplaats was toen een moeras, waardoor we volgens experts kunnen spreken van een ‘veenlijk’. Gezien wat we weten over veenlijken, is het volgens de archeologen daarom goed mogelijk dat deze botten afkomstig zijn van een mensenoffer.
De ROMU-archeologen ontdekten de botten eind oktober tijdens opgravingen in Stenløse, zo’n 30 kilometer ten noordwesten van Kopenhagen. Hierbij groeven ze menselijke botten van een been op, evenals de bekken en een deel van de onderkaak. Deze botten verkeerden in betrekkelijk goede staat, wat volgens de archeologen komt omdat dit vroeger moerasgebied was. De combinatie van lage temperaturen, een bodem met weinig zuurstof en zeer zuur water heeft zo het natuurlijke afbraakproces vertraagd. Verder vonden de archeologen ook resten van dierenbotten en een stenen bijl bij het skelet.
Archeoloog Emil Winther Struve onderzoekt de botten tijdens de opgravingen in Stenløse
Christian Dedenroth-Schou / ROMU
Vondst past in traditie
Wat het geslacht van het skelet was en op welke leeftijd de persoon stierf, is nog niet bekend. Ook zijn er op de botresten geen sporen van geweld of verwondingen te vinden. Toch zijn de onderzoekers ervan overtuigd dat ze hier de resten van een mensenoffer hebben gevonden. ROMU-archeoloog Emil Struve Winther legt uit: “Deze vondst past in een bewezen traditie waarbij zowel voorwerpen als dieren en mensen ritueel in het moeras werden begraven. Dit was een veelvoorkomende gewoonte in de prehistorie en [deze vondst] is waarschijnlijk het slachtoffer van zo’n ritueel. Eerdere vondsten laten zien dat dit soort rituele activiteiten in dit gebied voorkwamen.”
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Wat ook in deze richting wijst, is dat de bijl die bij het skelet is gevonden niet geslepen is nadat hij gemaakt was, en waarschijnlijk nooit gebruikt is. Dat doet vermoeden dat deze bij speciaal als offergave was bedoeld.
Wat zijn veenlijken?
Met veenlijken worden meestal prehistorische lichamen bedoeld die in hoogveen waren begraven, en daardoor extra goed bewaard zijn gebleven. De meeste gevonden veenlijken zijn afkomstig uit de IJzertijd en zijn opgegraven in het noordwesten van Europa. Denk hierbij aan landen als Denemarken, Zweden, Duitsland, Groot-Brittannië en ook Nederland (met het Meisje van Yde als een van de bekendste voorbeelden).
Archeologe Lea Mohr Hansen reinigt de dierenbotten die samen met het menselijk skelet zijn gevonden.
Christian Dedenroth-Schou / ROMU
Oorspronkelijk dachten wetenschappers dat dit simpelweg de lichamen van pechvogels waren; mensen die in het moeras waren verdwaald en vervolgens verdronken. Later onderzoek zette echter grote vraagtekens bij deze theorie. Het viel wetenschappers namelijk op dat veel veenlijken sporen van geweld vertoonden, zoals gebroken botten en koorden om de hals. Bovendien werden bij veel van de gevonden veenlijken geen sporen van kleding aangetroffen. De meeste archeologen denken daarom nu dat de veenlijken bewust om het leven werden gebracht, vermoedelijk als offers. Volgens de Britse professor Miranda Aldhouse-Green werden de lichamen hierbij bewust achtergelaten in het moeras, om te voorkomen dat de ziel van de geofferde naar het hiernamaals zou gaan. “Als je een lichaam in het moeras plaatste, dan zou het niet vergaan – het bleef dan tussen de wereld van de levenden en de doden.”
Verder onderzoek
De ROMU-archeologen zijn van plan om de gevonden botten verder te onderzoeken. Zo hopen ze meer te weten te komen de leeftijd en het geslacht van de persoon. Ook willen de archeologen nog uitgebreidere opgravingen gaan doen op de vindplaats. Hiervoor moeten ze echter wel wachten tot komende lente, aangezien de grond in de winter te hard is om in te graven.
Bronnen: ROMU, Heritage Daily, Live Science
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
