3D-model van een deel van de muur.
P. Hoy, Universiteit van Rostock, model gemaakt met Agisoft Metashape door J. Auer, LAKD M-V.
10.000 jaar oude muur gevonden op de bodem van de Oostzee
Voor de Duitse Oostzeekust hebben onderzoekers per toeval een kilometerlange muur gevonden. Archeologen schatten de leeftijd van de muur op 10.000 jaar. De muur is daarmee waarschijnlijk het oudste megabouwwerk van Europa. Hij werd toevallig aangetroffen op 21 meter diepte, op de bodem van de Baai van Mecklenburg.
Tekst: Floor Noordeman
De muur uit de steentijd werd geheel onverwacht opgepikt door de sonar van een onderzoeksschip dat 10 kilometer van de Duitse kust lag. Het bouwwerk is opgebouwd uit stenen van verschillende formaten. Bijna 300 zware, onverplaatsbare keien zijn door mensen aan elkaar verbonden met 1400 kleinere stenen van enkele tientallen kilo's zwaar. Samen vormden deze stenen een muur van ongeveer een meter hoog en bijna een kilometer lang, die parallel liep aan de oever van een meer dat daar in steentijd lag.
Dieptekaarten van het onderzoeksgebied en vindplaats van de muur (‘Blinkerwall’ op de kaart) in de Oostzee.
SPLASHCOS, CC BY-NC-ND 4.0 via Creative Commons.
Prehistorische jachthinderlaag
Rendieren waren een belangrijke voedselbron voor de ongeveer 5000 mensen die 10.000 jaar geleden in Noord-Europa leefden. De jager-verzamelaars die de muur bouwden deden dit om beter op rendieren te kunnen jagen. De constructie vormde volgens Oostzeeonderzoeker Jacob Geersen een soort knelpunt, waardoor prooidieren vast kwamen te zitten tussen de muur en het meer: “Bij een achtervolging volgden de dieren instinctief de muur, zonder te proberen er overheen te springen.” Een andere suggestie is dat de muur de dieren het nabijgelegen meer in dwong. Mensen die daar gewapend op de loer lagen in kano’s konden ze zo makkelijk in de val lokken.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Een reconstructie van de muur toen hij in gebruik was.
Michał Grabowski, Universiteit van Rostock.
De laatste rendierkuddes verdwenen uit Noord-Duitsland toen het klimaat opwarmde en bossen oprukten aan het einde van de laatste ijstijd, zo’n 10.000 jaar geleden. Rendieren, die het best gedijen op de open vlaktes van (sub)arctische en toendra-regio’s, trokken toen verder noordwaarts. Het is dus onwaarschijnlijk dat de stenen muur na deze periode is gebouwd. Vergelijkbare jachtbouwwerken zijn gevonden in de Arabische woestijn en onderwater in Lake Huron in de Verenigde Staten. Deze kilometerlange muur is uniek voor Europa.
Verder onderzoek
De muur en de omliggende zeebodem worden op dit moment verder onderzocht met behulp van verschillende sonartechnologieën. Daarnaast staan er meerdere duikexcursies gepland in de buurt van de muur. Onderzoekers en archeologen hopen hierbij objecten op te graven die meer kunnen vertellen over het bouwwerk. Voor een preciezere datering van de muur willen de onderzoekers lumeniscentiedatering toepassen. De onderzoekers werken intussen ook aan een reconstructie van het prehistorische landschap van het gebied toen de muur in gebruik was.
