Vrachtschip Arles-Rhone 3 behoort tot de familie van de Zwammerdamschepen. Dit schip ligt in een nieuwe zaal van het Musée Départemental Arles Antique.
Tom Hazenberg
Overal Zwammerdamschepen!
Het is bijna 50 jaar geleden dat een van de spectaculairste opgravingen in Nederland startte met de vondst van het Romeinse schip Zwammerdam 2. Vier jaar later waren er drie kano’s en 3 platbodems geborgen. Vooral de platbodems zijn van zodanig belang dat de vermaarde Britse archeoloog Peter Marsden dit type schip uitriep tot ‘type Zwammerdam’. Het verhaal is inmiddels internationaal bekend.
Tekst: Tom Hazenberg,
Sinds die tijd zijn in zowel Nederland als in het buitenland meer schepen van dit type ontdekt. In Noordwest-Europa onder andere in Kapel-Avezaath, Druten, Woerden, Utrecht-De Meern, Xanten en Mainz (Dld) en Pommereuil (B). Verder naar zuiden en oosten van het Romeinse Rijk is er een groot aantal schepen ontdekt dat grote gelijkenis heeft met type Zwammerdam, laten we ze familie van de Zwammerdamschepen noemen. Denk daarbij aan de prachtige vondsten in Arles en Lyon Saint Georges (Fr)
Kenmerken
Er is een aantal kenmerken waaraan je een schip type Zwammerdam kunt herkennen: het platte, brede uiterlijk; de overnaadse bouwwijze; de romp van eikenhout; het uit een stuk gemaakte L-vormige kimstuk als verbinding tussen bodem en boord; dwarsbalken met omhoogstekende ‘knieën’ uit een stuk; veelvuldig gebruik van nagels en de aanwezigheid van mast en roei-inrichting. Er is zowel in Noord- als in Zuid-Europa breeuwsel tussen de naden gevonden. De schepen voeren zowel stroomop- als afwaarts, voortbewogen door de wind, door te trekken (jagen), te duwen (bomen) en te roeien. Natuurlijk gebruikmakend van de stroming. Hoewel er alleen in Zwammerdam een enorme stuurriem is gevonden, ziet het ernaar uit dat ook de andere schepen er een hebben gehad. Dit wordt afgelezen aan sporen in het originele scheepshout. Een ding is zeker! De schepen staan symbool voor het massavrachttransport dat heeft plaatsgevonden over de waterwegen van het Romeinse Rijk. Daarmee dragen ze bij aan de outstanding universal value op grond waarvan onlangs de status van Unesco Werelderfgoed aan de Neder-Germaanse Limes is toegekend.
Operatie Zwammerdamschepen
Operatie Zwammerdamschepen, initiatief van Museumpark Archeon en Hazenberg Archeologie, wordt uitgevoerd in samenwerking met Batavialand, Vorst Houtonderzoek, Vakwerk in Hout en Historische Scheepstimmerwerf Klaas Hennepoel. Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door provincie Zuid-Holland, gemeente Alphen aan den Rijn, Mondriaan Fonds, VSB Fonds, EDBA, Fonds Alphen aan den Rijn en BankGiroLoterij.
