Het gereconstrueerde gezicht van Krijn, de eerste Nederlandse neanderthaler
Rijksmuseum van Oudheden
Eerste Nederlandse neanderthaler heeft een gezicht gekregen
De eerste neanderthaler van Nederland heeft een gezicht gekregen. Deze neanderthaler ‘Krijn’ leefde 50.000 tot 70.000 jaar geleden in Doggerland, een verdronken steppevlakte voor de huidige Nederlandse kust. Van onze oudst bekende landgenoot was alleen een schedelfragment overgebleven. Op basis van dit fragment heeft het Rijksmuseum van Oudheden een reconstructie van zijn gezicht laten maken. Hiervoor riep het museum de hulp in van de gebroeders Kennis, wereldberoemde ‘paleo-artists’ met al vele Neanderthaler-reconstructies op hun naam.
Voor deze reconstructie baseerden de gebroeders Kennis zich op de verschillende kenmerken van deze en andere Neanderthalerschedels. Dit leidde tot het gereconstrueerde gezicht van ‘Krijn’: een jonge man met een opvallende bult boven zijn rechteroog.
De eerste neanderthaler van Nederland
De fossiele wenkbrauwboog van de ‘eerste Neanderthaler van Nederland’ is zo’n 70.000-50.000 jaar oud, en is twintig jaar geleden in Zeeland gevonden door amateur-paleontoloog Luc Anthonis. Het fossiel was voor de kust door een schelpenzuiger van de Noordzeebodem opgezogen. Uit onderzoek door de Universiteit Leiden en het Max Planck Instituut in Leipzig blijkt dat het gaat om een stuk schedel van een vrij stevige jonge man. Onderzoek van stabiele isotopen (variaties van de atomen stikstof en koolstof) laat zien dat hij voornamelijk vlees at. Opvallend is de kleine holte achter zijn kenmerkende forse wenkbrauwboog. Die bleek te zijn ontstaan door een onderhuidse, onschuldige tumor - iets wat nooit is eerder vastgesteld bij Neanderthalers.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
Reconstructie
De onderzoekers gaven de jonge Neanderthaler de bijnaam ‘Krijn’. Om te bepalen hoe deze jonge man er hoogstwaarschijnlijk uit heeft gezien, gebruikten de paleo-antropologisch kunstenaars Kennis & Kennis Reconstructions de onderzochte kenmerken van het Noordzeefossiel. Daarnaast keken ze naar digitale matches met vergelijkbare Neanderthalerschedels en de meeste actuele kennis over Neanderthalers en hun uiterlijk, zoals oog-, haar- en huidskleur. Kennis & Kennis maakte al vele andere reconstructies van Neanderthalers en andere prehistorische mensachtigen, waaronder de gletsjermummie Ötzi.
Doggerland
Krijn leefde meer dan 50.000 jaar geleden in Doggerland, het prehistorische landschap dat nu de Noordzee is. De zeespiegel stond toen meer dan 50 meter lager dan vandaag de dag, waardoor ook dit gebied droog lag. Doggerland was een koude maar voedselrijke steppe, die Mammoeten, wolharige neushoorns, rendieren, paarden en ook Neanderthalers trokken door een koude maar voedselrijke steppe.
Verdwenen wereld in de Noordzee
Over deze bewoners en dit landschap, Doggerland, gaat de gelijknamige tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden: ’Doggerland. Verdwenen wereld in de Noordzee’. Het fossiel en Krijns gezicht zijn daar tot en met 31 oktober 2021 te zien.
De tentoonstelling vertelt het verhaal van bijna een miljoen jaar menselijke bewoning, landschap- en klimaatverandering in het uitgestrekte en rijke prehistorische landschap voor onze kust. Krijn en de andere vondsten laten zien dat nader onderzoek en bescherming van de Noordzeebodem van groot wetenschappelijk belang zijn voor de Nederlandse en internationale archeologie en paleontologie.
