Blokdrukletters
© Amador loureiro / Unsplash
Een reis door de tijd met papier en inkt: de geschiedenis van de boekdrukkunst
Iedereen heeft het over de nieuwe bestseller van Sebastian Fitzek! Zijn boek "het pakket" inspireert mensen over de hele wereld en heeft een triest onderwerp: dyslexie. Alleen al in Nederland zijn miljoenen mensen belast met dyslexie. Zoveel mensen die nooit de liefde van het geschreven woord kunnen begrijpen en die nooit door de bestsellerlijst kunnen bladeren. Een leven vol vermijdingsstrategieën.
Een leven zonder geschreven woorden is vandaag de dag bijna onmogelijk. Overal wordt de mens met schrift geconfronteerd. We moeten contracten, nieuws, menu's en nog veel meer kunnen lezen. Maar wanneer heeft de mensheid eigenlijk leren lezen en schrijven? Lees verder en ontdek de geheime achter het geschreven woord:
De geschiedenis van het drukken en hoe brieven ons leven veranderden
Vóór de drukpers verspreidde het nieuws zich heel langzaam en als het niet was uitgevonden, zou de mensheid nooit veel historische gebeurtenissen hebben gekend. Het zou moeilijk zijn geweest voor de wetenschap om haar bevindingen te verspreiden voor onderzoeksdoeleinden. Onze levens zouden anders zijn geweest. De geschiedenis van de boekdrukkunst had vijftien eeuwen om zich te ontwikkelen, beginnend in de 6e eeuw na Christus in het verre China...
Blokdrukkunst in China
China werd lange tijd beschouwd als een technische pionier: ze vonden het kompas, het zwart buskruit, de boekdruk en, bijpassend, het papier uit. In de 6e eeuw na Christus regeerde de Tag-dynastie over het Oosten. Een van hun grootste prestaties was het drukproces: Met behulp van gesneden houten sjablonen kon je inkt op een vel papier afdrukken. Onder de eerste boeken die met zo'n houten plaat gedrukt zijn, zijn kopieën van de Diamant-Sutra uit 868 AD en een boeddhistische tekst uit 751 AD, die in een Koreaanse pagode werd ontdekt. De nieuwe techniek verspreidde zich snel en kwam in de geschiedenisboeken terecht als een grote verworvenheid van de Chinese cultuur.
Een door Gutenberg gedrukte Bijbel uit 1454
Alpra ArazeL, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Gutenberg-upgrade: Afdrukken met beweegbare letters
We blijven voorlopig in China, want hier ontwikkelde de typograaf Bi Sheng in 1041 boekdruk en blokdruk: Beweegbare letters van klei, later hout, vereenvoudigen het proces. De printkwaliteit is enorm verbeterd met roterende borden. In Europa is het drukken pas iets later ingeburgerd geraakt. Pas in de 15e eeuw na Christus vond Johannes Gutenberg het roerende type uit. Hij ontwikkelde een zogenaamd "keurmerk" - een rechthoekig stalen lichaam met het spiegelbeeldig reliëf van de letter of het teken aan het einde. De dobbelsteen wordt gemaakt door de pons te slaan en in de gewenste volgorde op een dienblad te plaatsen. Tot slot zijn ze gecoat met verf. Nu kan het papier worden afgedrukt.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De beroemde Gutenberg speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de boekdrukkunst, omdat hij de materialiteit van de letters verbeterde en ze resistenter maakte. In plaats van hout gebruikte hij tin, lood en antimoon. Zijn verf was op basis van olieverf, waardoor de letters langer leesbaar waren. Bovendien was zijn drukpers de eerste die de werking van een wijnpers nabootst. Het drukken van de Bijbel was een doorslaand succes op 23 februari 1455 met een oplage van 180 exemplaren.
Verdere optimalisatie: de Amerikaanse rotatiedrukpers
In 1843 werd de rotatiedrukpers in de VS uitgevonden door Richard March Hoe. Dit komt vooral ten goede aan het rolpapier, dat in 1863 door William Bullock werd uitgevonden. De innovatie in roterend drukken is dat de lade wordt vervangen door een roterende cilinder. Deze machine was in staat om bijna 8.000 exemplaren per uur te produceren door het invoeren van het rolpapier. Het wordt beschouwd als de eerste drukmachine voor lange oplagen en werd daarom al snel gebruikt door dagbladen zoals het Philadelphia Public Ledger!
Terug naar Duitsland met Linotype:
In 1885 vindt de Duitse Ottmar Mergenthaler de Linotype zetmachine uit. Het lijkt op een typemachine in de manier waarop het werkt, omdat de letters automatisch worden gerangschikt. Het heeft het mechanische drukproces sterk versneld. Leuk weetje: Thomas Eddison gaf deze machine een eervolle naam en noemde het het achtste wereldwonder.
Welkom in de 20e eeuw: De laserprinter
In 1971 vond Xerox Corporation de elektronische lasertechnologie uit. Dit proces maakte het mogelijk om 20.000 regels per minuut af te drukken - een recordtijd! Maar nog revolutionairder was het feit dat al snel iedereen kon printen en kopiëren wat hij of zij zelf nodig had. In 1982 werd de eerste tafellaserprinter van Canon gelanceerd. Uiterlijk in de jaren '90 werd de inkjetprinter een model voor iedereen. Iedereen kan nu printen, maar zelfs in de moderne tijd zijn copyshops niet dood: Massa-afdrukken zijn nog steeds een dure aangelegenheid voor de privédrukker. Iedereen die een groot aantal exemplaren nodig heeft of wil drukken, of het nu gaat om visitekaartjes, brochures of posters, kan contact opnemen met een gekwalificeerde winkel. Afdrukken door een professionele hand is meer hoge resolutie, het papier is van hogere kwaliteit. Wie het drukken van brochures bij een onlineshop bestelt, profiteert ook van de levering en hoeft geen grote bergen papier door de stad te sjouwen.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
