Forum Hadriani (het huidige Voorburg, genoemd naar keizer Hadrianus) lag aan de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het was met Nijmegen de enige nederzetting in Nederland die Romeinse stadsrechten kreeg. In 2021 werd de Nederlandse limes, waar Forum deel van uitmaakt, uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Tom Buijtendorp promoveerde op de vergeten stad Forum Hadriani, waar door het grondwater etensresten, schoenen, wagenwielen en wijnvaten bewaard bleven. Uit de klei doemt het nieuwe mysterie op waarom keizer Hadrianus hier zijn eerste stad gesticht zou hebben, met een raadselachtig ontwerp. Het biedt een nieuw perspectief op het inspirerende verleden van Forum Hadriani.

Leesfragment:

Onder de grond bij Voorburg is het leven van de vergeten stad Forum Hadriani verstild. Archeologen leggen er flarden van vast. Bijvoorbeeld van de jonge bewoonster die bij de Romeinse stadsvilla om het leven kwam en ons weer in de ogen kijkt. Maja d’Hollosy reconstrueerde haar met forensische technieken in wasachtig materiaal. Illustratief voor het verstilde verleden zijn de vondsten in de met klei opgevulde haven. Op de bodem lagen kruiken zoals ze eeuwen geleden overboord vielen, compleet met de houten stoppen er nog in. Bij het inheien van een kadepaal was de kleibodem zichtbaar omlaag geperst. Even verderop zaten nog sporen van het uitbaggeren, de eeuwige strijd tegen het water die uiteindelijk was verloren. Op de havenbodem lagen vishaakjes, netverzwaringen en een eenzame houten peddel. Langs de Havenstraat naar het centrum stond op het centrale kruispunt de grote centrale stadsput. Als bij de Romeinse Trevifontein lagen onderin geofferde munten, stukjes hoop op geluk van mensen uit een ver verleden. In het hoekhuis ernaast had de bewoner in de kelder spaargeld verborgen en nooit meer opgehaald, een bekend verschijnsel in een samenleving met een gemiddelde levensverwachting van rond de vijfentwintig jaar.

Een paar huizen verderop lagen oesterschelpen op een berg naast elkaar, geleegd als Romeinse snack, sporen van kortstondig genot. Onder het erf van het Huis van Tiberius was een hondje liefdevol in een pot begraven. In de fundering had de huiseigenaar de goden gunstig gestemd met een bouwoffer. Bij de stadsrand liet een paardenweide pollen van de bloemrijke begroeiing achter, en lag hier en daar afgebroken paardentuig. Dat zijn zomaar wat flarden uit het leven in Forum Hadriani, glimpjes van werk, hoop en genot. Levensbrokken van mens en dier die in de komende hoofdstukken in ons virtuele bezoek weer tot leven komen.

Meer informatie over De vergeten stad