De grotten in Khirbet Qumran waar de eerste manuscripten zijn gevonden.
Afbeelding van Jim Black via Pixabay
De Dode Zeerollen: een overzicht
De Dode Zeerollen zijn manuscripten die gevonden zijn op verschillende plekken in Israël langs de noordwestkust van de Dode Zee. Het zijn zo’n 15.000 (kleine) fragmenten van in totaal meer dan 900 manuscripten. Deze geschriften dateren uit de periode tussen de 3e eeuw v.Chr. en de 2e eeuw n.Chr. en zijn voornamelijk in het Hebreeuws geschreven. De eerste manuscripten zijn in 1947 ontdekt in een grot in Khirbat Qumran. Later, vooral in de jaren 50 en 60, zijn er meer manuscripten gevonden op verschillende plaatsen, zoals Wadi Al-Murabba’at, ‘En Gedi en Jericho. De Dode Zeerollen geven een unieke inkijk in de Joodse cultuur van 2000 jaar geleden. Zo werpen ze licht op de periode tussen het Oude en het Nieuwe Testament.
Khirbet Qumran
Bij de ruïnes van Khirbet Qumran, een door Israël bezet gebied in Palestina, zijn in 1947 de eerste zeven manuscripten gevonden. Volgens de overlevering zou een bedoeïenen herdersjongen een weggelopen geit een grot in zijn gevolgd. Daar stonden zeven grote aardenwerken kruiken met daarin leren boekrollen, in linnen gewikkeld. De boekrollen waren deels vergaan, maar grotendeels nog te lezen.
11 grotten
Na de eerste vondst werden er in 11 grotten bij Khirbet Qumran nog meer manuscripten gevonden, door zowel archeologen als bedoeïenen. De documenten bevatten onder meer een boekrol over Jesaja uit het Oude Testament, een document met regels voor de Joodse samenleving, een manuscript getiteld De oorlog van de kinderen van het licht tegen de kinderen van de duisternis en een boekrol met dankliederen en een naslagwerk bij Habakuk uit het Oude Testament. Er werd ook een Tempel Boekrol gevonden, waarin specifieke details staan voor de opbouw van de ideale Tempel van Jeruzalem.
De Essenen
De manuscripten worden door de meeste archeologen toegeschreven aan de Essenen (150 v.Chr-68 n.Chr.), een sekte uit het Judaïsme (Jodendom). Zij legden de nadruk op religieuze puurheid en hielden er hierbij een sterk zwart-wit wereldbeeld op na. Voor de Essenen was er in de wereld een duidelijke scheiding tussen goed en kwaad. Zo zagen ze zichzelf als kinderen van het licht en andersdenkenden als kinderen van de duisternis. Waarschijnlijk zijn ze naar dit gebied bij Qumran verjaagd na onenigheden met de priesters in Jeruzalem over de interpretatie van bepaalde bijbelteksten. De nederzetting van de Essenen bij Khirbet Qumran werd aangevallen door de Romeinen tijdens de Joodse Opstand (66-70 n.Chr.), wat het eind betekende voor de Esseense samenleving hier. In een van de grotten werden zo’n 400 manuscripten aangetroffen, die mogelijk deel uitmaakten van een bibliotheek van de Essenen. Deze geschriften bevatten onder meer de gehele Hebreeuwse bijbel behalve het boek van Esther.
Wadi Al-Murabba’at
Wadi Al-Murabba’at ligt zo’n 18 kilometer ten zuiden van Khirbet Qumran. Daar zijn manuscripten gevonden die er zijn achtergelaten door de legers van Simon Bar Kokhba. Bar Kokhba leidde de Tweede Joodse Opstand tegen Rome (132-135n.Chr.). Er zijn twee brieven van hem gevonden, maar ook juridische documenten in het Aramees, Grieks en Hebreeuws. Een van de boekrollen is uitzonderlijk goed bewaard gebleven. Deze boekrol gaat over de kleine profeten uit het Oude Testament en komt overeen met de traditionele bijbelteksten.
ARCHEOLOGIE ONLINE IS VAN DE MAKERS VAN ARCHEOLOGIE MAGAZINE, MEER WETEN OVER DIT PRACHTIGE MAGAZINE? KLIK HIER!
‘En Gedi
In 1952 vonden herders manuscripten bij ‘En Gedi. Ook hier vond men een brieven van Bar Kokhba en juridische documenten in het Grieks, Aramees en Nabatees uit zijn tijd. Er lag tevens een Griekse vertaling van de kleine profeten en fragmenten van andere bijbelse teksten.
Jericho
Zo’n 13 kilometer ten noorden van de bijbelse stad Jericho zijn er 40 manuscripten in het Aramees gevonden. De documenten zijn erg beschadigd, maar van grote historische waarde. Ze dateren namelijk uit 375-335 v.Chr. en zijn daarmee de oudste bekende papyri uit Palestina. De documenten zijn daar in een grot gelegd door vluchtende Samaritanen. Zij zijn waarschijnlijk op die plek vermoord door soldaten van Alexander de Grote in 331 v.Chr.
Masada
Bij Masada is een Hebreeuwse tekst van het bijbelboek Prediker (75 v.Chr.) gevonden. Ook lagen er tekstfragmenten van Genesis, Leviticus en de Psalmen. Er lag ook een document met de titel Boekrol van de liederen voor de Sabbat offergaven. Mogelijk werd deze door de Essenen geschreven. Een soortgelijk document werd namelijk gevonden bij Qumran.
Historische waarde
Voor de ontdekking van de Dode Zeerollen waren de zogenaamde Masoretische teksten de oudst ontdekte manuscripten van de Hebreeuwse bijbel. De Masoretische teksten dateren uit de middeleeuwen en op deze overgeschreven manuscripten is het Oude Testament van de Christelijke bijbel gebaseerd. De Dode Zeerollen zijn duizend jaar ouder. Ook al zijn het nog steeds niet de originele teksten maar ook overgeschreven manuscripten van de Hebreeuwse bijbel, ze vormen wel een schakel tussen de oorspronkelijke tekst en de Masoretische tekst. De vondst van de Dode Zee rollen laat bijvoorbeeld zien dat de Masoretische teksten nagenoeg juist zijn overgeschreven.
De Dode Zee rollen werpen ook nieuw licht op de Joodse cultuur van rond het begin van onze jaartelling. Ze zijn namelijk een van de weinige geschreven bronnen uit die tijd. Zo bieden ze inzicht in de Joodse religie en politiek in de periode tussen het Oude en Nieuwe Testament. Niet alleen vertellen ze veel over de sekte van de Essenen, maar ook over het Jodendom in bredere zin.
