Waar komt reuma vandaan? De leidende theorie is dat de ziekte uit Amerika komt, en pas na Columbus geïntroduceerd is in Europa. Er is echter te weinig gericht onderzoek gedaan naar middeleeuwse skeletten om dit zeker te weten. Nu slaan Leidse reuma-experts en archeologen met de hulp van een LUF-subsidie de handen ineen om meer licht op deze kwestie te werpen.

Geschiedenis van reuma

Het begon allemaal toen archeoloog dr. Rachel Schats benaderd werd door dr. Diane van der Woude, onderzoeker bij het LUMC. Van der Woude liep al langer rond met het idee om reuma in historische context te onderzoeken. Kwam de ziekte inderdaad niet voor in Europa vóór Columbus? ‘Het weinige archeologische bewijs dat we hebben spreekt dit tegen, maar gericht onderzoek is nodig.’ Duidt Schats. ‘Hiervoor moeten we middeleeuwse skeletten onderzoeken op aanwijzingen voor reuma.’

Dr. Rachel Schats onderzoekt een skelet in het Osteoarcheologisch Laboratorium, Faculteit der Archeologie.

Handen en voeten

Reuma tast vooral handen, voeten en gewrichten aan. Daar ligt gelijk het probleem. ‘Archeologische skeletten missen vaak handen en voeten, hierdoor is het lastiger om bewijs te vinden.’ Daarnaast speelt ook de aard van de ziekte mee. ‘Reuma veroorzaakt gaten in de botten, maar gaten in bot kunnen ook ontstaan na de dood. Om schade door reuma te onderscheiden van schade door begraving moet je veel ervaring hebben en weten waar je naar zoekt.’ Daarnaast komt reuma vaker voor bij ouderen. ‘Ook dit kan een beperkende factor zijn ‘Skeletten van oudere mensen blijven over het algemeen minder goed bewaard.’

Reumatekenen

Met de LUF-subsidie wordt een onderzoeker aangesteld die zo’n 1000 middeleeuwse skeletten gaat onderzoeken op aanwijzingen voor reuma. De onderzoekers verwachten dat ze zullen kunnen bewijzen dat reuma ook voorkwam in het Europa vóór Columbus. ‘De aanwijzingen die we al hebben zijn overtuigend. Ik verwacht niet dat het een ziekte is die uit de nieuwe wereld komt. We zullen misschien bij 10 tot 15 van de 1000 skeletten reumatekenen gaan zien.’

Skeletten met reuma-aanwijzingen zullen vervolgens naar het Leids Universitair Medisch Centrum gaan om ze daar te laten scannen en door reumatologen te laten beoordelen. Een vervolgstap zal zijn om het DNA van de skeletten te onderzoeken, om te zien of er bepaalde genetische patronen te vinden wat betreft de ontwikkeling van reuma. ‘De hoop is dat we door middel van onderzoek naar reuma in het verleden kunnen bijdragen aan een betere behandeling van reuma-patiënten nu.’

Bron: Universiteit Leiden