Afgelopen weekend vond het tweejaarlijkse Romeinenfestival weer plaats op het Kops Plateau in Nijmegen. Tijdens dit festival was er op vrijdag tot en met zondag veel te beleven. Archeologie Online geeft u graag een impressie van dit Romeinse festijn.

Het Kops Plateau in Nijmegen ligt op een stuwwal nabij de Hunerberg. Generaal Drusus kwam in opdracht van Keizer Augustus naar Nederland en liet omstreeks 10 voor Christus een commandopost bouwen op het Kops Plateau. Hier waren legioensoldaten gelegerd. Het fort groeide en bevatte een luxueuze commandantwoning (praetorium) en verschillende onderkomens voor officieren. We weten zoveel van dit gebied omdat het terrein inmiddels geheel is opgegraven door archeologen. Op het festival was een rondleiding te volgen langs de belangrijkste plekken van het fort.

Archeologisch onderzoek op het Kops Plateau

De Romeinen hadden een vaste indeling bij de aanleg van een fort. Er liepen altijd twee wegen door het fort, één van noord naar zuid en één van oost naar west. Bij de kruising van deze wegen stond het hoofdkwartier, waar de commandant verbleef, het vaandelheiligdom lag en de kas met soldij bewaard werd.  Aan de grondsporen die aan het licht kwamen tijdens de opgravingen, kon worden afgeleid dat het fort drie fasen heeft gekend: één keer werd het groter gemaakt en later een keer kleiner. De verbouwingen aan het fort waren nodig omdat het geheel uit hout bestond. De palen gingen daardoor niet langer dan twintig á dertig jaar mee.

Op de site zijn resten teruggevonden van een luxe maaltijd en in een beerput werden servies en etensresten gevonden. Hieruit kon worden afgeleid dat hier welvarende soldaten leefden. Daarnaast bleek dat de Romeinen bepaalde soorten voedsel importeerden (bijvoorbeeld vissaus en olijfolie) en dat zij sommige dieren hebben geïntroduceerd in Nederland, waaronder de kip.

Eén van de topstukken die is opgegraven op het Kops Plateau is een verzilverde ruiterhelm waarop  sporen van een pruik zijn aangetroffen. In de roest zijn afdrukken van het vlechtwerk gevonden waarmee de pruik, die vermoedelijk van paardenhaar was, kon worden gereconstrueerd. Een ander bijzonder aspect aan de helm is het viziermasker dat voor het gezicht geklapt kon worden. Zo kreeg de ruiter enerzijds een angstaanjagend uiterlijk en kon de vijand anderzijds de mogelijk bange blik van de soldaat niet zien. Het masker werd gemaakt van veel laagjes ijzer, waardoor het zo stevig was dat geen enkele pijl er doorheen kon komen.

Opgravingsuitleg

Tijdens het festival was er een opgravingsput te bekijken. Archeologen van ADC Archeoprojecten lieten bezoekers zien wat er allemaal komt kijken bij een archeologische opgraving. De bezoekers konden daarna ook zelf aan de slag met bats en troffel.

Ondanks dat het terrein al is opgegraven werden er zaterdag toch nieuwe vondsten gedaan. Er werden een aantal potscherven aangetroffen en een metalen voorwerp dat verschillend werd geïnterpreteerd. De archeologen van ADC noemden het een scharnier van een soldatentenue. Gemeentearcheoloog van Nijmegen Harry van Enckevort interpreteerde het als een niet traditioneel stuk van een paardentuig.

Archeologisch spreekuur

Drs. Harry van Enckevort hield een archeologisch spreekuur waar mensen die zelf een vondst hadden gedaan naar toe konden gaan om het te laten beoordelen. Een aantal mensen kwam er langs met hun vondst. Drs. van Enckevort vertelde mij dat er de laatste jaren veel schatzoekers actief zijn in de archeologie. Zij hebben het met name gemunt op vondsten van de Tweede Wereldoorlog. Zij nemen alleen mee wat hun interesseert en laten het gebied geroerd achter.

Terwijl hij mij dit vertelt, komt er een man binnen met twee vondsten die hij wil laten beoordelen. Deze man heeft een vondst uit de Tweede Wereldoorlog bij zich en een klein aardewerken potje, waarvan hij vermoed dat het Romeins is. De man geeft aan wel wat af te weten van metaalvondsten en dat hij vaker dergelijke vondsten doet. Misschien is hij wel een schatzoeker. De WOII vondst is een kijker met twee glazen die mogelijk werd gebruikt om te richten. Het aardewerken potje is een aantal jaar geleden in een weiland aangetroffen. Drs. van Enckevort vertelt de man dat het potje mediterraans lijkt en dat hij vermoedt dat het door iemand meegenomen is van vakantie en uiteindelijk is weggegooid.

Lezingen

In de lezingentent werden lezingen gegeven door hoogleraren van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij vertelden om zeer enthousiaste manier verhalen over onderwerpen die te maken hebben met de Romeinse tijd. Zo gaf Olivier Hekster een lezing over Romeinse keizers, Suzanne van Liefvoort over Romeinse wandschilderkunst en Lien Foubert over Romeinse vrouwen.

Soldaten en gladiatoren

Op het demoveld werden demonstraties gegeven door het Romeinse leger in al zijn facetten. De soldaten liepen vanaf het marskamp naar het veld. Het publiek kreeg uitleg over de verschillende soorten soldaten en hun bewapening. Zo was er ook de rij- en vechtkunst van de Romeins-Bataafse ruiterij te aanschouwen.

In de arena werden gladiatorengevechten gehouden. Als volwaardige gladiatoren vochten de mannen en zelfs een vrouw één tegen één. Net als in de Romeinse tijd mocht het publiek beslissen of de verliezer mocht blijven leven of dat hij werd gedood. Er werd volop meegedaan: de meeste mensen staken tijdens de beslissing hun duim omhoog (genade) of naar beneden (geen genade).