Noorse gletsjer
Frankemann, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Unieke vondst: 1.700 jaar oude ‘Romeinse sandaal’ gevonden in Noorse gletsjer
In de Noorse provincie Innlandet hebben archeologen een leren sandaal ontdekt uit 300 na Christus, die qua vorm sterk lijkt op de Romeinse carbatinae. Deze vondst kwam aan het licht in 2019, toen een plaatselijke berggids toevallig op een leren object stuitte. Na uitvoerig onderzoek bleek het een sandaal te zijn, geïnspireerd op de Romeinse mode uit dezelfde periode. Dit is bijzonder, aangezien het in de Noorse bergen veel kouder is dan op het Europese continent. De vondst roept veel vragen op: hoe komt een Romeinse ‘sandaal’ zo ver van het Romeinse Rijk terecht? En waarom zou men sandalen dragen om een koude en slecht begaanbare berg te beklimmen?
De gevonden schoen
Archeologen hebben de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar het leren object. Het verslag is nog niet officieel gepubliceerd, maar het project dat het onderzoek uitvoerde heeft al een tipje van de sluier opgelicht. Het bleek om de overblijfselen van een sandaal te gaan, die onderzoeker Vegard Vike heeft gereconstrueerd. De schoenmaat is 42, maar de drager zou waarschijnlijk verschillende dikke sokken of wikkels van wol hebben gedragen tegen de kou. Dat was hard nodig, aangezien de schoen werd gevonden op een gletsjer, op een hoogte van 2.000 meter, waar het ijzig koud moet zijn geweest. Uit koolstofdatering bleek verder dat het leer afkomstig was uit 300 na Christus. Volgens de archeologen is de schoen waarschijnlijk niet kwijtgeraakt, maar als afval weggegooid omdat hij versleten was.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Romeinse mode
De schoen lijkt op een Romeinse sandaal, genaamd carbatina. Een van de archeologen van het project, Espen Finstad, grapte dat het schoeisel afkomstig zou zijn van een Romeinse toerist die niet helemaal wist hoe koud het zou zijn in Noorwegen. Maar dit scenario klopt waarschijnlijk niet. Volgens de onderzoekers wist de eigenaar wat hij deed, en droeg hij dikke sokken of vellen in de schoen: anders zou het veel te koud zijn geweest op de besneeuwde berg.
Voorbeeld van Romeinse carbatinae
Marta Malina Moraczewska, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
Toch blijft het bijzonder dat de reiziger deze sandalen droeg in de gevaarlijke en onbegaanbare bergpas. Volgens de onderzoekers heeft er namelijk altijd sneeuw in de pas gelegen tijdens de oudheid, zowel in de winter als in de zomer. Bovendien zijn er andere schoenen in het gebied gevonden, die veel beter op de koude weersomstandigheden waren toegerust. Deze bedekten wel de hele voeten, in plaats van alleen de onderkant.
Romeinse Rijk
De schoen is afkomstig uit de vierde eeuw na Christus, toen het Romeinse Rijk al langzaam aan het afbrokkelen was. In de eeuwen daarvoor waren de Romeinen echter ook steeds meer in contact gekomen met Germaanse stammen in het noorden van Europa. Zo ook met stammen in het huidige Noorwegen. Hierbij ontstond ook handel in diverse producten. Wellicht is de gevonden sandaal een product deze uitwisseling met het Romeinse Rijk.
Onderzoeksproject
De vondst werd gedaan door een berggids in augustus 2019. Hij maakte een foto en stuurde die naar archeologen van het Glacier Archaeology Program in Innlandet, een onderzoeksprogramma dat startte in 2011. Door klimaatverandering smelten de Noorse gletsjers de afgelopen jaren namelijk in steeds hoger tempo. Hierdoor zijn veel artefacten en menselijke overblijfselen die eeuwenlang bevroren lagen onder een diepe laag ijs vrij komen te liggen. Het project, ook wel ‘Secrets of the Ice’ genoemd, probeert zoveel mogelijk van deze vondsten bloot te leggen. Zo komen ze meer te weten over het leven van historische inwoners van Noorwegen, zoals bijvoorbeeld over de rendierjacht.
De vondst samen met tientallen andere ontdekkingen van artefacten in de bergpas tonen volgens de onderzoekers aan dat deze route veel gebruikt werd tijdens de ijzertijd. De eeuwenoude bergpassen zijn vaak ondergesneeuwd, en archeologen proberen daarom al lange tijd te ontdekken hoe de routes over passen destijds hebben gelopen. Vondsten als deze dragen hieraan bij. Ze verwachten nog veel meer bijzondere ontdekkingen te doen naar mate het ijs verder smelt.
Bronnen: Secrets of the Ice, Science Norway, Smithsonian Magazine, Phys
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
