Marloes Rijkelijkhuizen van het Amsterdams Archeologisch Centrum (AAC) van de Universiteit van Amsterdam laat weten dat recentelijk vijf telescopen van bot zijn gevonden. De telescopen stammen uit de 18e eeuw en twee ervan werden gevonden in een zinkput, het toenmalige equivalent van een toilet.

De telescopen zijn ca. 80 tot 140 millimeter lang en zijn gemaakt van de middenvoetsbeentjes van koeien. Indertijd zouden ze voornamelijk worden gebruikt voor het uitkijken over land of zee, en werden derhalve beschouwd als luxueuze voorwerpen. Ze zijn hoogstwaarschijnlijk vervaardigd in de tijd dat Amsterdam een welvarend handelscentrum was.

Bij twee van de telescopen is er nog minstens één lens intact. Eén daarvan heeft nog twee intacte lenzen en is bovendien gemaakt van twee aparte stukken met een schroefdraad. De vergroting van de lenzen is gelimiteerd. De telescopen werden waarschijnlijk in het theater gebruikt om een beter zicht op het podium te krijgen. Een andere mogelijkheid is dat de telescopen door passagiers op een schip werden gebruikt om over zee uit te kijken.

Zinkput

De telescopen zijn op verschillende data in de afgelopen veertig jaar gevonden door het Bureau Monumenten & Archeologie in Amsterdam. Ze werden pas enkele jaren geleden nader onderzocht tijdens de scriptie van Rijkelijkhuizen. De toenmalige afstudeerstudente was op zoek naar organische voorwerpen in Amsterdam toen ze stuitte op de telescopen. Haar analyse van de vijf telescopen is gepubliceerd in de meest recente editie van de Journal of Archaeology in the Low Countries.

Twee van de telescopen zijn in een zinkput gevonden, indertijd zowel een afvalplaats als een toilet. Het is niet bekend waarom dergelijke luxevoorwerpen in een zinkput zijn beland. Mogelijk zijn de eigenaren de telescopen kwijtgeraakt, of zijn ze weggegooid. “We vinden allerlei voorwerpen in zinkputten, zoals neptanden, en dan denken we: waarom?” aldus Rijkelijkhuizen.

Een voordeel aan het vinden van voorwerpen in zinkputten is dat het vrij vochtige omgevingen zijn.  De vondsten zijn daarom vaak erg goed bewaard gebleven, zo ook in het geval van de telescopen.

Bron: Live Science