Een groep archeologen heeft in Ethiopië een schedel van een van de oudste voorvaderen van de mensheid ontdekt. De vondst van deze schedel beïnvloedt mogelijk bestaande ideeën over de menselijke evolutie.

Vlakbij Lucy

Een team van onderzoekers, geleid door Dr. Yohannes Haile-Selassie van het Cleveland Museum of Natural History, doet al 15 jaar onderzoek in de Afar regio van Ethiopië. In februari van 2016 deed het team daar een uiterst bijzondere ontdekking, zij vonden de vrijwel complete schedel van een 3,8 miljoen jaar oude menselijke voorvader: de Australopithecus anamensis (A. anamensis). De vondst kreeg de bijnaam MRD.  

De A. anamensis wordt beschouwd als de voorvader van de meer bekendere soort Australopithecus afarensis (A. afarensis), waar ook het bekende skelet genaamd ‘Lucy’ onderdeel van uitmaakt. De vindplaats van MRD is ook maar 55 km verwijderd van de plaats waar onderzoekers in 1974 het skelet van Lucy vonden. In de jaren na de ontdekking werd MRD uitgebreid onderzocht, waarvan de resultaten online werden gepubliceerd in twee artikelen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.   

Eerste complete schedel

De soort A. anamensis is voor zover bekend het oudste lid van het geslacht Australopithecus en leefde tussen de 4,3 en de 3,9 miljoen jaar geleden. Tot de vondst van MRD waren er enkel delen van de kaak en tanden van de soort gevonden. Door deze tanden en kaakdelen te vergelijken met MRD stelde het team van Haile-Selassie vast dat MRD ook een lid van A. anamensis is. Dit maakt MRD de eerste bekende complete schedel van de soort. Door mineralen in nabijgelegen lagen vulkaangesteente te testen, kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat de schedel 3,8 miljoen jaar oud is.

Menselijke evolutie

De vondst van MRD heeft mogelijk grote gevolgen voor bestaande ideeën over de menselijke evolutie. Dankzij de vondst van deze schedel kon namelijk een in 1981 gevonden schedelfragment geïdentificeerd worden. Dit fragment, ook wel de Belohdelie frontal genoemd, kon nooit eerder met zekerheid gekwalificeerd worden. Vergelijking met MRD toonde echter aan dat het fragment niet tot A. anamensis behoord, maar tot A. afarensis, Lucy’s soort.

Waarom is dit zo belangrijk? De Belohdelie frontal is 3,9 miljoen jaar oud, terwijl MRD 3,8 miljoen jaar oud is. Dit betekent volgens de archeologen dat de twee soorten, A. anamensis en A. afarensis, minstens 100,000 jaar naast elkaar hebben geleefd.

Deze bewering staat in contrast met de overtuiging dat de ene soort verdween terwijl de nieuwe soort opkwam, op een lineaire manier. Dat de twee soorten dus mogelijk duizenden jaren naast elkaar hebben geleefd zou dit voorheen geaccepteerde idee over de twee soorten verwerpen. Verder maakt dit de Belohdelie frontal de oudste aanwijzing van de A. afarensis, dat zou bevestigen dat de soort 3,9 miljoen jaar geleden al leefde.

Hoewel de vondst zeer belangrijk is voor de kennis van de vroege voorvaderen van de mens, suggereren andere wetenschappers dat het misschien wat te vroeg is om dergelijke baanbrekende conclusies te trekken gebaseerd op slechts twee fossielen. Een van de wetenschappers stelt dat toekomstige vondsten het idee kunnen helpen versterken.

Bronnen:

• Persbericht Cleveland Museum of Natural History
• Nature.com: Rare 3.8-million-year-old skull recasts origins of iconic ‘Lucy’ fossil

Afbeelding:

• Zijaanzicht van de schedel. Photograph by Dale Omori, courtesy of the Cleveland Museum of Natural History