Eerder dit jaar is de Universiteit van Newcastle samen met Historic Engeland een project gestart om de Romeinse graffiti in een groeve nabij de muur van Hadrianus te behouden. De inscripties zijn gemaakt door Romeinse soldaten die werkten in de groeve en kunnen mogelijk meer vertellen over hun dagelijkse leven.

Graffiti in een steengroeve

De bewuste groeve bevindt zich in Cumbria, Groot-Brittannië. Al in de 18^de eeuw werden de Romeinse inscripties ontdekt. Nadat in het begin van de jaren 80 van de vorige eeuw een pad instortte, was het echter niet meer mogelijk voor het publiek om de Romeinse graffiti te bewonderen. De inscripties werden gemaakt in 207 n.C., terwijl de groeve werd gebruikt om een deel van de muur van Hadrianus te repareren. De verzameling inscripties in de groeve stond lange tijd bekend als ‘The Written Rock of Gelt’, een verzameling van negen Romeinse inscripties waarvan er nog zes leesbaar waren. Dit is trouwens niet de enige Romeinse groeve in Engeland waar Romeinse graffiti zijn aangetroffen.

De inscripties

Naast de al bestaande inscripties zijn er ook een viertal nieuwe inscripties gevonden, ook blijken eerder verloren gewaande inscripties toch nog leesbaar. Een van de al bekende inscripties geeft een indicatie van wanneer de graffiti is geplaatst. Deze inscriptie leest: ‘‘APRO ET MAXIMO CONSVLIBVS OFICINA MERCATI”. Hiermee wordt het consulaat van Aper en Maximus aangeduid. Aangezien het bekend is dat deze twee Romeinen consuls waren in 207 n.C., en dat er in dit jaar ook herstelwerk aan de muur van Hardianus werd verricht, geeft dit een redelijk betrouwbare datering voor de inscripties.

Naast inscripties die informatie verschaffen over wie, wat en wanneer, zijn er ook graffiti gevonden die inkijk geeft in het dagelijkse leven van de Romeinen die in de groeve aan het werk waren. Zo is een van de gevonden inscripties een karikatuur van de officier die de leiding had in de groeve. Ook is er een afbeelding van een fallus gevonden, wat in die tijd als een symbool voor geluk diende.

Het behoud van de inscripties  

Archeologen van de universiteit zijn dus een project gestart om deze inscripties vast te leggen. Dit was niet altijd even makkelijk, onder meer omdat de inscripties zich niet allemaal op makkelijk bereikbare plaatsen bevinden. Hiervoor werd er samengewerkt met experts in het rotsklimmen, om zo door middel van touwen en katrollen toch de Romeinse graffiti te kunnen bereiken. Om de inscripties ook in 3D vast te leggen, werd er gebruik gemaakt van fotogrammetrie. Zo kunnen de archeologen de inscripties ook later nog goed onderzoeken. Het project is onder meer gestart omdat de graffiti verloren dreigen de gaan. De inscripties zijn gekerfd in zacht zandsteen, en erosie zorgt ervoor dat de inscripties langzaam verdwijnen.

Graffiti in de Oudheid

Graffiti uit de oudheid zijn bijzonder, omdat ze onderzoekers van nu kunnen vertellen over het dagelijkse leven van de mensen van toen. Ze geven een kijkje in het leven van mensen die anders nooit of nauwelijks in de schijnwerpers staan, zoals een Romeinse soldaat aan het werk in een steengroeve. Een goed voorbeeld hiervan is de graffiti gevonden in Pompeii. Omdat deze stad werd bedolven onder een dikke laag as, is er veel van de graffiti bewaard gebleven. Van liefdesverklaringen tot boodschappenlijstjes, dergelijke inscripties zijn zeer waardevol voor ons begrip van de samenleving in de oudheid.

De resultaten van het project in Cumbria zijn te bewonderen via Sketchfab, via deze site kunnen sommige van de inscripties in 3D worden bekeken.

Bronnen:

• Ncl.ac.uk: Roman soldiers' graffiti at Hadrian's Wall quarry to be recorded

Afbeelding :

• Jon Allison/Newcastle University