Het opgraven van de mozaïekvloer bij Folkestone, in het Engelse graafschap Kent.
Canterbury Archaeological Trust
Romeins mozaïek in Folkestone na 65 jaar opnieuw opgegraven
In het Engelse Folkestone is een team van vrijwilligers en archeologen in een race tegen de klok verwikkeld om een Romeinse villa boven te halen. Dit complex uit de tweede eeuw n.Chr. werd 65 jaar herbegraven om de ruïnes tegen de elementen te beschermen, maar door erosie dreigt het nu in de zee te verdwijnen. Deze maand begonnen archeologen daarom met het opgraven van de mozaïeken vloer, waarvan ze half verwachtten dat deze al verdwenen was. Het bleek echter mee te zitten: een groot stuk van het mozaïek is nog steeds intact.
De mozaïekvloer maakt deel uit van een Romeinse villa, gelegen op de kliffen bij Folkestone aan de zuidkust van Engeland. Bij opgravingen in 1924 legden archeologen hier een Romeins villacomplex bloot. Dit complex stamde uit de tweede eeuw n.Chr. en telde meer dan 50 kamers, waaronder twee badruimtes. Ook de mozaïekvloer werd bij deze eerste opgraving blootgelegd, en voorzien van een overkapping om hem tegen de elementen te beschermen. De ruïnes van de villa werden al snel een toeristische attractie.
Herbegraven
Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bracht hier echter abrupt verandering in. Tijdens de oorlog werd de overkapping van het mozaïek namelijk vernietigd, waardoor de elementen nu vrij spel hadden in de ruïnes. In de jaren daarop raakten de resten van de villa hierdoor steeds verder beschadigd. De plaatselijke autoriteiten hadden door de naoorlogse schaarste niet genoeg geld om de overkapping te herbouwen of de ruïnes te restaureren. Daarom besloten ze in 1957 (naar eigen zeggen met tegenzin) om de Romeinse villa weer te begraven.
Een heropgegraven ruimte van de villa, in 2010
Lesley Smith / Folkestone Roman Villa, Wear Bay Road, via Wikimedia Commons
Villa dreigt in zee te vallen
Maar waarom halen archeologen hem dan nu weer uit de grond? Ook hierbij spelen de elementen weer een grote rol. Door natuurlijke erosie kalven de kliffen bij Folkestone namelijk steeds verder af. Hierdoor dreigt de villa op lange termijn geheel in het Kanaal te vallen. Een team van studenten, vrijwilligers en archeologen van het Canterbury Archaeological Trust verricht daarom al sinds 2010 opgravingen op het terrein van het villacomplex. Het doel hierbij is om de kwetsbare delen zo goed mogelijk vast te leggen, voor ze verloren gaan. Hierbij zijn ze niets te vroeg, want bij de eerste opgravingen bleek dat al een aantal kamers uit de badruimtes na hun herbegraving in zee zijn verdwenen.
Verrassend goed bewaard gebleven
De heropgraving van de mozaïekvloer maakt ook deel uit van dit project. Hierbij willen de archeologen met name in kaart brengen hoeveel van het mozaïek nog intact is en hoe het monument het beste behouden kan worden.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Hierbij waren ze volgens hoofdarcheoloog Keith Parfitt in eerste instantie weinig optimistisch. De laatste rapporten uit de jaren ’50 vermeldden namelijk dat het mozaïek in zeer slechte staat was. “Het zou mij daarom niet verbaasd hebben als we helemaal niks hadden aangetroffen,” aldus Parfitt. Tot hun verrassing bleek tijdens de opgravingen echter dat een groot deel van het mozaïek bewaard is gebleven, vooral in de zuidelijke helft van de eetzaal. Mogelijk hebben restauratiewerkzaamheden die hier in de jaren ’20 zijn uitgevoerd bijgedragen aan de goede conservering van het mozaïek.
Archeologen en vrijwilligers leggen het mozaïek bloot
Canterbury Archaeological Trust
Villa ligt bovenop ijzertijdnederzetting
Mede door de recente opgravingen zijn er ook meer feiten over de villa letterlijk en figuurlijk naar boven gekomen. Zo zijn er aanwijzingen gevonden dat het terrein van de villa al voor de komst van de Romeinen bewoond was. Deze nederzetting werd vermoedelijk door de Britten bewoond, enkele eeuwen voor de Romeinse invasie. Op de restanten van deze nederzetting is in tweede eeuw n.Chr. vervolgens de Romeinse villa gebouwd, die aan het einde van de derde eeuw om onduidelijk redenen ineens verlaten werd. De sporen wijzen erop dat het complex in de vierde eeuw korte tijd opnieuw bewoond werd, maar daarna definitief werd verlaten. De exacte functie van de villa is niet bekend. Aangezien het complex pal aan de zee is gebouwd, vermoedden de archeologen dat de villa een connectie had met de Romeinse vloot, of mogelijk zelfs als baken diende.
Als de opgravingen eind september 2022 voltooid zijn, zullen de archeologen de mozaïekvloer opnieuw met aarde bedekken. Net zoals 65 jaar geleden, moet dit de vloer tegen de elementen beschermen. Vervolgens gaat het Canterbury Archaeological Trust kijken of het mogelijk is om het mozaïek in zijn geheel uit de grond te halen en naar een museum over te brengen.
Bronnen: Canterbury Archaeological Trust, Heritage Daily
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
