Hij heeft een behoorlijk goede schutkleur, één van de raadselachtige Case dei Pagani, ‘huizen van de heidenen’, die waarschijnlijk al meer dan 1000 jaar tegen een rotswand bij Dongio in het Zwitserse Bleniodal aangeplakt zit. Binnenkort wordt het mysterieuze huis gerestaureerd.

Onherbergzaam terrein

Het heidenhuis boven het dorpje Dongio in het Bleniodal in Ticino, te zien op de foto, is één van de best bewaarde van zijn soort. De toegangsweg naar het oude huis is steil en smal en kan alleen met stalen zenuwen bedwongen worden, maar vanaf het historische gebouw wordt de moedige wandelaar wel getrakteerd op een oogverblindend uitzicht over het Bleniodal. 

Het huis is niet het enige: in Dongio zijn er nog twee en in de voormalige gemeenten Aquila, Malvaglia, Marolta en Torre bevinden zich ook vergelijkbare vestingen. Alle Case dei Pagani kenmerken zich door een moeilijk begaanbare toegangsweg en een onregelmatige bouwstijl.

Archeologie

Hoewel historici en archeologen geprobeerd hebben te onderzoeken waar de huizen origineel voor dienden, is dat tot op de dag van vandaag niet bekend. De archeologische vondsten die gedaan werden bij de huizen, zoals vuurplaatsen, een toilet, stukjes leer en andere kleine artefacten duiden erop dat de huizen permanent bewoonbaar waren.

Onderzoek in de jaren ’70 toonde aan dat het huis van Dongio oorspronkelijk uit drie verdiepingen bestond en omstreeks het jaar 1000 gebouwd werd. Het huis bij Malvaglia werd volgens archeologen omstreeks 1200 verlaten, maar daarna weer herbouwd en diende als woonplaats tot de 14e of 15e eeuw, waarschijnlijk voor plaatselijke leiders.

Heksen en heidenen

Ondanks de raadselachtige oorsprong, bestaan er allerlei theorieën over het originele doel van de huizen. Soms worden ze geïnterpreteerd als toevluchtsoord voor gezochte mensen, zoals heksen in de Middeleeuwen, heidenen tijdens de inquisitie en rovers. Anderen zien in de bouwwerkingen vestingen die als militaire uitzichtpunten dienden.

De wetenschappelijke interpretaties overlappen soms met de invulling die eraan werd gegeven in lokale volksvertellingen. In de loop der tijd ontstonden onder de bewoners van het Bleniodal allerlei verhalen waarin de huisjes voorkwamen. Zo spraken dorpelingen bijvoorbeeld tot laat in de 20^ste eeuw over de heksen die er zouden wonen en die af en toe kinderen en eten uit de dorpen in de vallei stalen.

Bronnen:

• SRF, ‘Rätselhaftes Heidenhaus im Bleniotal wird restauriert’
  
• Historisches Lexicon der Schweiz, ‘Casa dei Pagani’

Afbeelding:

‘Casa dei Pagani a Dongio’ [Public Domain via Wikimedia Commons]