Volgens koolstofdateringen zou de lavatunnel 7.000 jaar geleden al onderdak geboden hebben aan mensen
PALAEODESERTS Project, CC-BY 4.
Prehistorische beschaving leefde 7.000 jaar geleden in lavatunnels in Saoedi-Arabië
Archeologen hebben in het noordwesten van Saoedi-Arabië een zogeheten lavatunnel uitgegraven. Een lavatunnel is een ondergrondse tunnel die overblijft nadat lava zich een weg door de aardbodem baant. In een van deze lavatunnels, de Umm Jirsan, hebben archeologen nu overblijfselen van een oude beschaving ontdekt.
Tekst: Rens van Maasakker
Barre omstandigheden
Dat er in de prehistorie mensen op het Arabische Schiereiland leefden was al bekend, maar door de barre omstandigheden van de woestijn zijn er weinig overblijfselen gevonden van deze groepen. Door de felle zon en extreme hitte is er bijna geen archeologisch materiaal te vinden in het gebied dat de elementen en de tand des tijds wist te doorstaan. Daarom besloten archeologen om te gaan zoeken op plaatsen die de afgelopen millennia beter beschermd waren tegen de elementen. Zo kwamen ze al snel uit bij de lavatunnel Umm Jirsan.
Rottschilderingen en botten van vee
In de lavatunnel werden artefacten zoals stukken doek, bewerkt hout, rotsschilderingen van gedomesticeerde dieren en de skeletresten van negen mensen en vele dieren gevonden. Volgens koolstofdateringen zou de lavatunnel 7.000 jaar geleden al onderdak geboden hebben aan mensen, en mogelijk zelfs tot 10.000 jaar geleden.
In de lavatunnel werden artefacten zoals stukken doek, bewerkt hout, rotsschilderingen van gedomesticeerde dieren en de skeletresten van negen mensen en vele dieren gevonden
PALAEODESERTS Project, CC-BY 4.0.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
De oude beschavingen die de tunnel gebruikten, lieten een aantal aanwijzingen achter over hun manier van leven. Zo werden er botten van gedomesticeerde schapen en geiten gevonden, evenals rotskunst die deze dieren afbeeldde, wat suggereert dat dit vee essentieel was voor de beschavingen. Op de rotsschilderingen werd afgebeeld hoe herders met behulp van honden schapen en geiten hoeden. Andere rotsschilderingen beeldden af hoe er gejaagd werd op gazelles en steenbokken.
Obsidiaan en chemische analyse
Er werden ook obsidiaanschilfers gevonden in de tunnel. Obsidiaan is een vulkanisch gesteente dat vaak gebruikt werd voor het maken van gereedschap. Een chemische analyse van de menselijke resten bracht ook een bijzondere ontwikkeling in kaart . Hoe recenter de stoffelijke resten, hoe meer er bepaalde granen en fruit werden teruggevonden. Dit was mogelijk het gevolg van een toename van de oaselandbouw in de bronstijd (3.200 – 800 v.Chr.).
Deze analyse liet ook zien dat de lavatunnels niet als een permanente verblijfplaats werden gebruikt door deze mensen, maar meer als tijdelijke schuilplek. De onderzoekers vermoedden dat de tunnel op een herdersroute lag en een welkome toegang tot schaduw en water bood voor passerende herders en nomaden
Meer lavatunnels
De onderzoekers verwachtten de komende jaren nog veel meer vondsten te zullen doen. De tunnels van Umm Jirsan hebben namelijk een gecombineerde lengte van ruim 1500 meter, en slechts een klein deel is tot dusver onderzocht. Daarnaast liggen er in Saoedi-Arabië nog duizenden vergelijkbare lavatunnels zoals de Umm Jirsan, waar mogelijk nog meer prehistorische vondsten verborgen liggen.
