Tijdens opgravingen afgelopen zomer in de Noorweegse provincie Nord-Trøndelag is op een klein eiland een middeleeuwse smelterij ontdekt. Hier werd volgens de archeologen in de 13e eeuw na Christus koper gesmolten. De vondst is bijzonder, omdat bewijs van kopersmelterijen van voor het jaar 1500 zeldzaam is.

“Dit is het eerste bewijs dat er gedurende de middeleeuwen koper werd gefabriceerd van kopererts in Noorwegen,” aldus professor Lars F. Stenvik aan het Museum of Natural History and Archaeology in Trondheim. Volgens hem was de koperproductie indertijd verder ontwikkeld dan werd gedacht.

Koper was een waardevol product in de middeleeuwen. Historici vermoeden echter dat het meeste koper in Noorwegen in de middeleeuwen geïmporteerd werd, omdat er tot nu toe nooit archeologisch bewijs is gevonden van ertswinning en smelterijen uit die periode. Sporen van een dergelijke koperproductie uit 1300 of zelfs eerder zijn nu ontdekt op een eiland in de rivier Kopperåa.

De Kopperåa ligt in de gemeente Meråker en verwijst, zoals de naam al doet vermoeden, naar koper. Het was dan ook de reden dat Stenvik en zijn collega’s het eiland als locatie namen om te starten met het onderzoek naar koperproductie. Eerder werd al houtskool en kleine hoeveelheden koper gevonden op de locatie.

Archeologische bewijs

Tijdens de opgravingen in de zomer werden een aantal nieuwe vondsten gedaan, waaronder de overblijfselen van houten gebouwen onder een ingestorte verzameling stenen. Het hout is volgens Stenvik goed bewaard gebleven en vertoont sporen van ertsproductie. Zo vermoedt het team dat er vooral waterkracht werd gebruikt voor de productie, een hoogontwikkelde technologie voor de 13e eeuw na Christus. Er werden namelijk ook sporen gevonden van een dam die verbonden was aan het gebouw.

Vermoedelijk is de kopersmelterij de oudste productiefaciliteit van Noorwegen voor metalen van welke soort dan ook. Hoewel ijzer rond 500 voor Christus werd verwerkt in het land, werd dit van erts uit moerassen geproduceerd, in plaats van erts dat uit steen werd gewonnen. Kopersmelten vereist bovendien een veel verder ontwikkeld metallurgisch proces dan ijzer. Wat Stenvik zich nu voornamelijk afvraagt, is wie indertijd de kennis en het geld had om een dergelijke productie te starten. Daarover kan op dit moment enkel gespeculeerd worden.

Bron: ScienceNordic
Beeld: Reinhard Jahn via Wikipedia