In Zuid-Afrika hebben onderzoekers een wel heel bijzondere vondst gedaan. In een grot ontdekten ze namelijk overblijfselen van gigantische slakken zo groot als mensenhanden.. Op zich al indrukwekkend, maar wat de vondst extra bijzonder maakt is dat deze enorme slakken een belangrijke bron van voedsel waren voor de mensen die daar 170.000 jaar geleden woonden. Waarschijnlijk kwamen duizenden jaren lang kleine groepen prehistorische jager-verzamelaars uit de prehistorie hier bijeen om Achatinidaeën (de officiële benaming voor de reuzenslakken) te vangen, roosteren en opeten.

Border Cave

Onderzoekers deden de ontdekking in een grot bij de grens met Eswatini (ook wel Swaziland genoemd), genaamd de 'Border Cave'. De oudsten die in de Border Cave zijn gevonden, zijn minstens 227.000 jaar oud. Een studie uit 2020, gepubliceerd in Science, suggereert dat de bewoners van Border Cave hier 200.000 jaar geleden al matrassen van gras maakten.

De grot bevindt zich op een klif met een fenomenaal uitzicht over de Zuid-Afrikaanse natuur. Het is de thuisbasis van enkele van de oudste fossielen die daar in de buurt zijn gevonden. De grot werd 227.000 jaar geleden al bewoond door de mens, 600 jaar geleden, en biedt daardoor een uniek venster op het verleden in verschillende tijdsbestedingen. Ook hebben archeologen hier de vroegste gereedschappen gevonden, evenals bewijzen van begrafenisrituelen.

Het oudste bewijs van Homo sapiens die gigantische landslakken vangen en eten, dateerde tot nu toe tot ongeveer 35.000 jaar geleden in Europa en ongeveer 50.000 jaar geleden in Afrika. Archeoloog Antonieta Jerardino van de Universiteit van Zuid-Afrika in Pretoria concludeert nu echter dat het nieuwe bewijs van de enorme slakken in de Border Cave laat zien dat de menselijke consumptie van weekdieren teruggaat tot 170.000 jaar geleden. Veel langer geleden dan voorheen dus werd gedacht.

Jacht op slakken

Tijdens de prehistorie varieerden jachttechnieken in Afrika enorm van plek tot plek. Van Zuid-Afrika is bekend dat jagers-verzamelaars zelfgemaakte speren en knuppels gebruikten om zo op grote dieren te jagen, zoals olifanten of antilopen.

In hun onlangs verschenen studie over de vondst suggereert het onderzoeksteam dat sommige jagers-verzamelaars tijdens de jacht op wilde dieren achterbleven, bijvoorbeeld vanwege ouderdom of een verwonding. Deze achterblijvers droegen echter nog wel hun steentje bij aan de voedselvoorziening, door op reuzeslakken te jagen. Slakken zijn immers een stuk makkelijker te vangen dan antilopen of olifanten. Marine Wojcieszak van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium in Brussel voegde eraan toe dat het delen van voedsel in Border Cave laat zien hoe “coöperatief sociaal gedrag bestond vanaf het begin van onze soort."

Het onderzoek

Uit een analyse van opgegraven schelpfragmenten in de Border Cave bleek dat jagers-verzamelaars waarschijnlijk op de locatie grote Afrikaanse landslakken roosterden, "en ze vervolgens vermoedelijk aten", aldus Wojcieszak aan Ancient Origins. Het feit dat de slakken werden geroosterd kwamen onderzoekers te weten doordat ze verschillende kolenresten hebben gevonden in de grot en de verkleuring van de slakkenhuizen op de plek waar ze verhit waren. Tussen Naar schatting hebben prehistorische mensen tussen in de periode tussen 160.000 en 70.000 jaar geleden regelmatig slakken in de grot bereid.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---

In totaal werden er 27 slakkenhuizen uit verschillende grondlagen van de Border Cave bestudeerd, en vervolgens werden die vergeleken met schelpfragmenten van moderne grote Afrikaanse slakken. Op basis hiervan concludeerden de onderzoekers dat de meeste slakhuisresten die zijn gevonden "ooit vastzaten aan slakken zaten die op hete sintels (kolen) werden gekookt", aangezien de meeste schelpfragmenten tekenen van langdurige blootstelling aan hitte vertoonden. Het team van onderzoekers stelde verder vast dat de onderste delen van grote landslakkenhuizen tijdens het koken tegen hete kolen rustten, aangezien er verbrande en onverbrande schelpfragmenten zijn gevonden. De slakken werden door de onderzoekers zelf ook verhit in een metalen oven bij temperaturen variërend van 200° tot 550° Celsius, met bereidingstijden van vijf minuten tot 36 uur, om zo het proces na te bootsen.

Slakken als voedsel

Waarschijnlijk hebben de slakken millenialiang een belangrijke voedingsbron gevormd voor ouderen en kinderen uit de omgeving van de Border Cave. Slakkenvlees bevat namelijk veel eiwitten en heeft het een hoog vitamine A-gehalte, wat essentieel is voor het gezichtsvermogen, de werking van het immuunsysteem en de gezondheid van de huid. Verder zitten de slakken boordevol vitamine B12, wat belangrijk is voor de aanmaak van rode bloedcellen en het goed functioneren van het zenuwstelsel. Ook is slakkenvlees relatief makkelijk te eten, omdat het zo zacht is.

Bacteriën en parasieten

De reuzenslakken konden ook voor de nodige ziekteverschijnselen zorgen. De beestjes zitten namelijk niet alleen boordevol eiwitten en vitamines, ze dragen ook veel parasieten en bacteriën bij zich. Deze kunnen gevaarlijk zijn voor mensen als ze niet goed worden bereid en gekookt. Toch lijkt het erop dat de prehistorische jagers die deze slakken zo'n 170.000 jaar geleden aten, op de hoogte waren van deze gevaren en ze daarom roosterden om zo de giftige eigenschappen teniet te doen.

---

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!

---