In juni dit jaar heeft het Amerikaanse leger een, in 1952 neergestort, militair vrachtvliegtuig onderzocht. Bij de crash kwamen alle 52 inzittenden om het leven. Sinds 2012 wordt er ieder jaar in juni een team gestuurd om de omgekomen passagiers te identificeren. Dit als onderdeel van operatie Colony Glacier, vernoemd naar de gelijknamige gletsjer in Alaska waar het vliegtuig is neergestort. Tot nu toe zijn 40 van de 52 passagiers geïdentificeerd. De wrakstukken van het vliegtuig vormen archeologisch bewijs voor de oplopende spanningen tussen de Sovjet-Unie en de VS gedurende de jaren 50.

De crash

Op 22 november vertrok de C-124 Globemaster II vanuit de McChord vliegbasis in Washington, richting de Elmendorf vliegbasis in Alaska. Dit type toestel had de bijnaam ‘old shaky’ omdat het nogal eens voor trillerige vluchten zorgde. Het weer rond Anchorage, Alaska’s grootste stad en bestemming van de vlucht, was zeer slecht. Dikke mist en hevige sneeuw blokkeerden het zicht. De piloot had niet genoeg kerosine aan boord om uit te wijken naar een ander vliegveld. Door het slechte weer moest er een instrumental landing worden gemaakt. Dat is een landing waarbij je je puur en alleen laat leiden door de informatie die je krijgt van de apparatuur aan boord, zonder buiten te kunnen zien wat er gebeurt. Het vrachtvliegtuig had echter alleen een radio, een barometer waarmee hoogte bepaald kan worden en een stopwatch aan boord. Op slechts 60 km verwijderd van haar bestemming, crashte de Globemaster tegen de Colony-gletsjer.   

De terugvondst

Het wrak werd niet gevonden, als vermist opgegeven en nagenoeg vergeten tot 2012, toen het wrakstuk tijdens een training van de National Guard gespot werd. Sindsdien gaat er ieder jaar in juni een team van onderzoekers naar de gletsjer om zoveel mogelijk overblijfselen van de omgekomenen te identificeren en weer mee terug te nemen, zodat ze herenigd kunnen worden met nabestaanden. Het vliegtuig is een soort tijdscapsule van de jaren 50. Een oude handcamera, deodorant, een verfrommeld misschema van de St. Patrick’s Church in Washington DC, 3-cent postzegels, allerlei alledaagse objecten worden aangetroffen die doen herinneren aan de gekorte levens van de bemanning.

Smeltende gletsjers

“Gebaseerd op het weer en de gletsjer zelf, is juni de beste tijd om te onderzoeken” aldus Brian Scallion, kapitein bij de Amerikaanse luchtmacht. “Voor juni ligt het nog bedolven onder sneeuw en zul je niet in staat zijn het wrak te zien. Na juni, door de manier waarop de gletsjer smelt en verschuift, zijn er grote spleten die het werk onveilig maken. Juni is de sweet spot”. Operatie Colony Glacier is een race tegen de klok. Vanwege klimaatverandering en het smelten van de gletsjers, verschuiven de resten van het toestel ieder jaar verder de berg af richting het meer dat aan de voet van de gletsjer ligt. Uiteindelijk zal het in het water verdwijnen. Het is onwaarschijnlijk dat er dan nog lichaamsresten opgedoken kunnen worden.

Strategische positie van Alaska

Alaska is al sinds de Tweede Wereldoorlog een belangrijke strategische regio voor de VS. Gedurende de oorlog waren de VS en de Sovjet-Unie geallieerd. Via Alaska zijn er bijna 8000 vliegtuigen door de VS naar de Sovjet-Unie gestuurd als onderdeel van de Lend-Lease act. Dit was een regeling waarbij geallieerde landen voedsel, olie, wapens en ander materiaal stuurde, ter ondersteuning van de oorlog tegen Hitler. Later tijdens de Koude Oorlog werd Alaska nog belangrijker. Het wordt vaak vergeten, maar Alaska ligt maar een kleine 90 km verwijderd van Rusland. Het was dan ook belangrijk dat Alaska flink gemilitariseerd werd. De wrakstukken van de Globemaster vormen dan ook een bewijsstuk voor de militarisering van Alaska tijdens de Koude Oorlog.

Bronnen: Psych, DVIDS.