Mysterie ineenstorting van 5.300 jaar oude Chinese beschaving eindelijk opgelost

5.300 jaar geleden verscheen er in het oosten van China een nieuwe beschaving aan de oevers van de rivier de Yangtze: de Liangzhu-cultuur. Deze mysterieuze steentijdcultuur vormde destijds een van de meest technologisch geavanceerde samenlevingen ter wereld, voornamelijk op het gebied van landbouw en waterbeheer. Rond 2.300 v.Chr. stortte de Liangzhu-cultuur echter plotseling in en verdween ze voorgoed. Wat deze abrupte instorting van de cultuur veroorzaakte, was jarenlang een raadsel. Een internationaal team van wetenschappers claimt nu eindelijk een verklaring hiervoor te hebben: de boosdoener was extreme klimaatverandering.

Wie waren de Liangzhu?

Het centrum van de Liangzhu bevond zich in de Yangtze-delta, vlak bij het Taihumeer in Oost-China. Hier werden in 2007 verschillende archeologische vondsten van de Liangzhu gedaan, waaronder de restanten een stad die van ca. 3300 tot 2300 v.Chr. bestaan heeft. Hier troffen archeologen sporen aan van een geavanceerd systeem van kanalen, dammen en waterbassins. Het zou zelfs kunnen dat de bewoners in staat waren om het land in de omgeving van hun stad gedeeltelijk onder water te zetten om vijandelijke legers op afstand te houden, een verdedigingsmechanisme vergelijkbaar met de Hollandse Waterlinie. De Liangzhu beschikte echter nog niet over metaalbewerking. Gereedschap werd in deze stad dan ook vooral van jadesteen gemaakt.

Een plattegrond van hoe de hoofdstad van de Liangzhu er mogelijk heeft uitgezien

猫猫的日记本 via Wikimedia Commons.

Ineenstorting van de beschaving

Ongeveer 4.300 jaar geleden werd de stad echter plotseling verlaten. Waardoor dit kwam was tot nu toe onbekend, al lanceerden sommige archeologen de theorie dat de bevolking de stad vanwege een overstroming moest verlaten. “Een dunne kleilaag werd ontdekt op de ruïnes van de stad, wat wijst op een mogelijke connectie tussen het verdwijnen van deze geavanceerde samenleving en het overstromen van de Yangtze”, verklaart geoloog Christoph Spötl van de Universiteit van Innsbruck in een persbericht. “De kleilaag alleen bevatte echter niet genoeg informatie om een verklaring te vinden voor het verdwijnen van de Liangzhu.”

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? Ja graag!

Extreme klimaatverandering

Een internationaal team van wetenschappers beweert nu echter het raadsel te hebben opgelost. De oplossing was volgens het team te vinden in twee onderwatergrotten (de zogenaamde Shennong- en Jiulong-grot), die zo’n 350 kilometer ten zuidwesten van de bovengenoemde ruïnes lagen. Beide grotten bevatten stalactieten en stalagmieten, die volgens de onderzoekers een archief vormen van de geschiedenis van het klimaat in China.

De Shennong-grot

Haiwei Zhang.

Na enkele monsters genomen te hebben, werden isotoopwaarden van de koolstof in het druipsteen geanalyseerd. Ook voerden de onderzoekers een uranium-thoriumdatering uit. Op basis hiervan ontdekten ze de periode tussen de 4.345 en 4.324 jaar geleden extreem regenachtig was. “Deze extreme regenbuien leidden waarschijnlijk tot zulke erge overstromingen, dat zelfs het geavanceerde systeem van dammen en kanalen het niet meer hielden. Dit vernietigde de Liangzhu-stad en zorgde ervoor dat haar inwoners moesten vluchten”, aldus Spötl. De vernietiging van de hoofdstad en het groot aantal ontheemden dat werd veroorzaakt door de overstromingen, leidden uiteindelijk tot de val van de Liangzhu, zo luidt de theorie.

China’s eerste dynastie

Ruim honderd jaar later, kwam langs de oevers van de Yangtze een nieuw rijk tot stand, enkele honderden kilometers ten westen van waar de Liangzhu gevestigd waren. Dit rijk staat tegenwoordig bekend als de Xia-dynastie, volgens de traditionele Chinese geschiedschrijving de eerste dynastie van China die tussen 2205 en 1766 v.Chr. geregeerd zou hebben. De eerste leider van de Xia-dynastie zou Yu de Grote zijn geweest. “Veel historische bronnen geven aan dat Yu de Xia-Dynastie kon stichten, omdat hij met succes de overstroming van de Yangtze kon beheersen,” schrijven de onderzoekers in hun paper. “Sommige wetenschappers menen dat Yu hiertoe in staat was vanwege klimaatverandering.” De extreme hoeveelheid regen zou in Yu’s tijd namelijk tot een einde zijn gekomen. Volgens de onderzoekers ondersteunen hun bevindingen ook deze theorie.