De Vikingen worden vaak gezien als meedogenloze plunderaars. Onderzoek naar een kompas dat zij gebruikten wijst echter uit dat het volk beschikte over uitstekende navigeerkunsten. Met het kompas wisten de Vikingen zelfs na zonsondergang hun weg nog te vinden.

Kompas gevonden in Groenland

Resten van een kompas van de rovers uit het noorden zijn al in 1948 gevonden in Groenland. Deze zogeheten Uunartoq disk werd gevonden in een elfde-eeuws klooster.

In eerste instantie was er een discussie over de aard van het object. Volgens sommigen was het simpelweg een decoratief voorwerp, volgens anderen juist een kompas dat gebruikt werd tijdens de 2.500 kilometer lange tocht van Noorwegen naar Groenland. Door nieuw onderzoek is het nu vrijwel zeker dat het om een kompas gaat.

Het kompas is niet meer heel en had waarschijnlijk een diameter van zeven centimeter en een pin waardoor de zon een schaduw op het kompas wierp. 

Navigeren met kristallen

De nieuwe conclusies zijn getrokken door onderzoekers van de Eötvös Loránd Universiteit in Hongarije. Volgens hen is het waarschijnlijk dat het kompas in combinatie met onder meer kristallen werd gebruikt om te navigeren. Volgens onderzoeker Balázs Bernáth valt de schaduw van objecten, zoals die van het pinnetje, vaak naast het kompas als de zon al bijna onder is.

De onderzoekers denken hierdoor dat de Vikingen kristallen gebruikten, zogeheten zonnestenen. Bovendien zit er een groot gat in het midden van de disk. Eerst werd gedacht dat dit gat was bedoeld als handgreep, maar nu denken de onderzoekers dat daar de kristallen in lagen.

Zonnestenen van de Vikingen geen fabeltje

De zonnestenen zijn gemaakt uit gekristalliseerd calciumcarbonaat en wanneer deze geraakt worden door UV-stralen vertonen ze patronen. Zelfs als de zon al onder de horizon was verdwenen konden de Vikingen op deze manier de positie van de zon bepalen. Met behulp van de  zogeheten schaduwschijf werd dan de koers bepaald.

Na zonsondergang konden de Vikingen nog vijftig minuten navigeren aan de hand van de zonnestenen. Hoewel er nooit eerder zonnestenen en schaduwschijven zijn gevonden, komen deze wel voor in Middeleeuwse bronnen. Soms worden deze voorwerpen beschouwd als een fabel, maar de nieuwe inzichten van de onderzoekers zijn plausibel genoeg om in het bestaan ervan te geloven.

De onderzoekers zeggen dat de vondst in ieder geval eer doet aan een bevolking die vaak wordt afgeschilderd als heidens. Bernáth zegt dat hoewel het meedogenloze rovers waren, waren zij ook meer dan dat, zoals dit ingenieuze voorwerp laat zien .

Bron: livescience.com