Vikingschat
Nordjysker Museer
Deense metaaldetectoramateur ontdekt bij toeval grootste vikingschat in 50 jaar
In het noordwesten van Denemarken is een zeer waardevolle vikingschat gevonden, met zo'n 300 zilveren munten. De ontdekking is afgelopen herfst gedaan in een maïsveld bij Bramslev, zo’n acht kilometer van het Vikingfort Fyrkat, door een metaaldetectoramateur, die hier met een paar vrienden een week op vakantie was.
De schat bestaat uit 300 munten en verschillende zilveren sieraden. Deze voorwerpen waren afkomstig uit twee verschillende 'schatten' die vijftig meter uit elkaar lagen begraven. Onderzoekers dateren de schat op het jaar 980, aangezien het werd gevonden in de buurt van een Viking-ringfort dat uit dezelfde tijd stamt (Fyrkat). De buit bestaat uit een mix van Deense, Arabische en Duitse munten bevat, wat wijst op de uitgebreide handels- en overvalnetwerken van de Vikingen.
Vermengde schatten
De vondst is belangrijk omdat het de grootste Vikingschat is die in meer dan 50 jaar is ontdekt. De laatste ontdekking van vergelijkbare omvang vond plaats in 1968, tevens in Denemarken, en bestond uit tweeëntachtig munten. Deze vondst is echter veel groter, met bijna driehonderd munten en zilveren sieraden die eigenlijk afkomstig zijn van twee schatten en zo’n vijftig meter bij elkaar vandaan lagen.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Doordat de grond waarin de schat begraven lag in de loop der eeuwen herhaaldelijk is omgeploegd, zijn de schatten verstoord en verspreid over een groter gebied. Hierdoor zijn de zilveren vondsten van beide schatten met elkaar vermengd geraakt. Het is voor de archeologen dan ook moeilijk om met honderd procent zekerheid vast te stellen welke vondst bij welke schat hoort.
Bijzondere Deense munten
Experts van het plaatselijke Historisch Museum van Noord-Jutland merkten op dat twee sierlijke zilveren ballen duidelijk boven de rest van de gevonden sierraden uitsprongen. Ze vermoeden namelijk dat beide ballen ooit deel uitmaakten van een zilveren ringspeld. De kwaliteit en grootte van de speld suggereert dat dit sieraad mogelijk aan een bisschop of een koning toebehoorde, en waarschijnlijk tijdens een Viking-expeditie geroofd is.
Daarnaast werden er nog 300 zilveren munten gevonden die bewijs vormen van het uitgebreide handels- en overvalsnetwerk van de Vikingen. Toch zijn het vooral de Deense munten die de belangstelling van archeologen hebben gewekt. Hierbij doelen ze met name op een aantal zogeheten kruismunten, die zijn geslagen onder de heerschappij van koning Harald Blåtand/Blauwtand (930 – 985) in de jaren 970-80.
Vikingvondst
Nordjysker Museer
Aan één kant van deze munten staat een kruis. Zijn eerder geslagen munten waren echter niet versierd met een kruis. Onderzoekers vermoeden daarom dat de kruismunten als propaganda werden gebruikt, om de boodschap van Haralds bekering tot het Christendom verder te verspreiden. Volgens de archeologen houdt deze boodschap mogelijk ook verband met de grote steen van Jelling, die rond het jaar 965 werd opgericht. Deze stenen op het kerkhof van de Deense plaats Jelling zijn versierd met uitgebreide runeninscripties. Zij dateren uit de tiende eeuw en zijn opgericht door de eerste koningen van Denemarken, waaronder dus ook koning Harald Blåtand.
De kruismunten van Harald waren slechts een paar decennia in omloop voordat hij de machtsstrijd verloor van zijn zoon Svend Tveskæg/Gaffelbaard (963-1014). Dat de munten maar zo kort in omloop waren en voor propagandische doeleinden werden gebruikt, maakt ze volgens de onderzoekers extra interessant.
Fyrkat Viking-ringfort
De locatie van de gevonden schat ligt niet ver van het Fyrkat Viking-ringfort, waardoor het vragen oproept over een mogelijk verband tussen de schat en het fort. Naar schatting werd dit ringfort namelijk rond 980 uit de grond gestampt en kort daarna alweer verlaten. In dezelfde periode werd dus ook de gevonden schat begraven. Het is bekend dat men in Europa destijds wel vaker zijn kostbaarheden begroef in tijden van oorlog of onrust, wat volgens de archeologen een verband tussen de schat en het fort suggereert.
Hoewel de exacte reden voor het verlaten van het fort bij Fyrkat niet te achterhalen is, suggereert bewijs van andere vindplaatsen dat het mogelijk te wijten was aan een machtsstrijd om de troon. Volgens onderzoekers is mogelijk dat de Vikingen die de schat begroeven, een connectie hadden met het fort en de vernietiging ervan. Dit stelt archeoloog en museuminspecteur Torben Trier Christiansen in een persbericht: "Misschien werd het fort niet geheel vrijwillig opgegeven, en misschien gebeurde het in verband met de laatste confrontatie tussen Harald Blåtand en zijn zoon Svend Tveskæg. De Bramslev-schat is begraven toen, of kort nadat, het fort werd verlaten. Als er hier toen ongeregeldheden zijn geweest door de machtsstrijd, is het logisch dat de lokale machthebber in Bramslev ervoor heeft gekozen om zijn kostbaarheden op een veilige plek te verstoppen.”
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
