Een bekende Romeinse vrouw uit Nederland is de zogenoemde ‘Dame van Simpelveld’. We kennen haar van de Sarcofaag van Simpelveld, die zich nu in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden bevindt. Wat kunnen we over haar te weten komen aan de hand van dit object?

Context van de sarcofaag

In de Limburgse gemeente Simpelveld, werden in 1930 een aantal Romeinse sarcofagen gevonden. De meesten waren leeg en onversierd en daardoor was er weinig informatie uit te halen. Maar een sarcofaag bood de archeologen juist een schat aan informatie. Daarin was de Dame van Simpelveld begraven.

De sarcofaag van Simpelveld

De buitenzijde van de zandstenen sarcofaag is vrijwel onbewerkt, de verrassing zat aan de binnenkant. De sarcofaag is inwendig gebeeldhouwd, wat vrij uniek is aangezien juist meestal de buitenzijde van een sarcofaag rijkelijk werd versierd met beeldhouwwerk. Aan een van de buitenzijden van de sarcofaag zit een groot gat, het resultaat van grafroven in het verleden. Toch zijn er een aantal grafgiften uit de sarcofaag bewaard gebleven, waaronder een aantal kostbare sieraden, een zilveren spiegeltje, een glazen flesje en een aardewerken wijnkruik. In de sarcofaag lagen tevens crematieresten van de overledene.

Het beeldhouwwerk

Aan de binnenzijde van de sarcofaag zijn verschillende meubelstukken gebeeldhouwd. Deze geven een beeld van hoe meubelstukken uit die tijd en regio er ongeveer uit moeten hebben gezien. Voor archeologen waardevolle informatie. Het is namelijk erg lastig te bepalen hoe Romeins meubilair er precies heeft uitgezien, aangezien veel meubilair van hout was en met de tijd is vergaan. In de sarcofaag is ook een villa te zien, mogelijk het huis van de overledene. De overledene zelf lijkt ook weergegeven te zijn, liggend op een bank.

De villa van Simpelveld

Er waren drie sarcofagen gevonden in hetzelfde gebied. Daardoor dachten de archeologen dat mogelijk ook het huis van deze overledenen in de buurt stond. De archeologen gingen op zoek in het bijhorende gebied en vonden in 1937 de fundamenten van een villa. Mogelijk kon dit de villa zijn die in de Sarcofaag van Simpelveld wordt afgebeeld.

De Dame van Simpelveld

Wat duidelijk wordt door de gevonden objecten, is dat de Dame van Simpelveld een rijke vrouw geweest moet zijn. Het vervaardigen van een gebeeldhouwde sarcofaag, het bezit van gouden sieraden en het wonen in een villa is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd. De Dame van Simpelveld moet daarom ook tot de elite hebben behoord. Ze was vermoedelijk Romeins of Gallo-Romeins. Maar of dat helemaal klopt is niet helemaal zeker vast te stellen. De overleden vrouw is waarschijnlijk gecremeerd. In de sarcofaag werden crematieresten aangetroffen.

Dit artikel is geschreven binnen het kader van de Nationale Romeinenweek. In deze week wordt er extra aandacht besteed aan de geschiedenis van de Romeinse tijd in Nederland, met dit jaar als thema de Romeinse vrouw. Romeinse vrouwen zijn namelijk vaak - ten onrechte - onderbelicht gebleken in de geschiedenis. Vrouwen maakten weldegelijk een belangrijk deel uit van de Romeinse samenleving.

Meer weten over Romeinse vrouwen? In ons dossier van de Romeinenweek lees je alles over ze.

Bronnen

• RMO: De sarcofaag van Simpelveld
• RMO: Sarcofaag van Simpelveld - collectiezoeker
• Wikipedia: Sarcofaag van Simpelveld
• Romeinen.nu: Nationale Romeinenweek

Afbeelding

• RMO: De sarcofaag van Simpelveld