In Jordanië hebben archeologen van de Universiteit van Kopenhagen sporen gevonden van wat wel eens het oudste brood ter wereld kan zijn. Sterker nog: de gevonden broodresten zijn ouder dan de landbouw.

De vondst werd gedaan op de archeologische vindplaats Shubayqa 1 in Jordanië. Op die plek zijn al vaker vondsten gedaan van de neolithische Natufische cultuur. Dit keer vonden de archeologen 24 verkoolde resten van platte broden. De resten zijn volgens de archeologen zo'n 14.400 jaar oud. Daarmee zijn de broden vierduizend jaar ouder dan de oudst bekende resten van landbouw.

Wilde graansoorten

Uit analyse van de resten bleek, dat de stukken brood zijn gebakken van vroege 'voorouders' van graansoorten die later werden gedomesticeerd. Korrels van die 'wilde graansoorten' werden tot meel vermalen, waarna er deeg van werd gemaakt. Het resultaat was een soort brood, dat ook is aangetroffen op andere neolithische en Romeinse vindplaatsen in Europa en Turkije. De archeologen zijn hierbij benieuwd of het gebruik van de wilde graansoorten van invloed is geweest op de latere cultivering van gewassen, maar of dat ook daadwerkelijk zo was, moet nog uit vervolgonderzoek blijken.

Nieuwe onderzoeksmethoden

Dat archeologen hebben kunnen vaststellen dat zij brood hebben gevonden, is bijzonder. Het was vaak ingewikkeld om het verschil tussen pap-achtige producten, brood en andere deegresten te bepalen. Daarom moesten de onderzoekers een nieuwe onderzoeksmethode ontwikkelen om te bepalen om wat voor resten het daadwerkelijk ging.

Droeg brood bij aan ontwikkeling van landbouw?

Dat het brood werd gebakken voordat er landbouw plaatsvond, wijst erop dat het brood een speciale status had. Brood maken is namelijk een bewerkelijk proces, graan moet geoogst worden, de korrels moeten worden gepeld en gemalen, het deeg moet gekneed worden en vervolgens moet het brood gebakken kunnen worden. Wellicht heeft het verlangen om meer van dit speciale voedsel te maken, bijgedragen aan de ontwikkeling van de landbouw.

Natufische cultuur

In de vervolgonderzoeken naar de ontwikkeling van de landbouw zual het onderzoek zich op de Natufische cultuur blijven richten. Die cultuur leefde tussen ongeveer 12.000 v.Chr. en 9.000 v.Chr. in het gebied van wat nu Israël, Jordanië, Libanon en delen van Syrië is. De cultuur staat bekend als een cultuur die een belangrijke rol speelde in de transitie van nomadische culturen naar culturen met een vaste verblijfplaats. Zo was de Natufische cultuur een jagers-verzamelaarscultuur, maar hadden zij wel vaste nederzettingen. De plaats Shubayqa 1 is zo'n vaste nederzetting.

Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschirft Proceedings of the National Academy of Sciences.

Bron:

Universiteit van Kopenhagen

Afbeelding: 

De opgegraven vuurplaats waar de broodresten werden aangetroffen. Foto Alexis Pantos/Universiteit van Kopenhagen