Een team archeologen van de Universiteit van Cincinatti heeft een zeer bijzondere vondst gedaan in een 3500 jaar oud graf in het zuidwesten van Griekenland. De gevonden zegelsteen met een miniatuurgravure vraagt om een nieuwe interpretatie van en heroverwogen oordeel over de fijne Griekse kunst uit de Bronstijd.

Graf van de Griffin Warrior

Het graf, dat twee jaar geleden door hetzelfde team werd ontdekt nabij de oude stad Pylos, bevatte allerlei bijzondere schatten en juwelen, waar de vondst van een kleine edelsteen met kop en schouders bovenuit steekt. Bij de eerste opgravingen werd een met kalk bedekt object van nog geen 4 centimeter lang gevonden, dat leek op een soort kraal. Omdat het voorwerp door de aanslag onherkenbaar was en in het graf van de krijger veel meer bijzonderheden lagen, waaronder gouden kettingen, een bronzen harnas en het skelet van de krijger, werd de ‘kraal’ tijdelijk weggelegd. 

Bijzondere zegelsteen: de Pylos Combat Agate

Later, toen een conservator de kalkaanslag verwijderde, bleek het een zegelsteen te zijn, waarop een minuscule afbeelding van een krijger in gevecht met twee anderen te zien is. De krijger is aan de winnende hand en heeft één van zijn tegenstanders al verslagen, terwijl hij de ander furieus te lijf gaat en hem de genadeslag lijkt toe te dienen. De afbeelding kon met de zegelsteen in klei of was worden gedrukt.

Het miniatuur, dat Pylos Combat Agate wordt genoemd, is zo klein en gedetailleerd, dat de vondst volgens het team archeologen een van de mooiste ‘meesterwerken’ van de tegenwoordig bekende Griekse fijne kunst is. Hoe en waarom het steentje in zulk detail gegraveerd werd, is nog een raadsel. Ook blijft het de vraag of het afgebeelde tafereel, mogelijk een scène uit Homerus’ Ilias en Odyssee, bijdroeg aan de verteltraditie van Homerus’ bekende werken.

Nieuwe interpretaties

De ‘Griffin Warrior’, die vernoemd is naar het mythische dier dat in zijn graf werd afgebeeld, was een Myceense krijger. Maar de Pylos Combat Agate en veel andere juwelen die gevonden werden in zijn graf zijn niet van Myceense makelij. Ze zijn geïmporteerd uit Kreta en gemaakt door Minoërs. Hoewel dat in lijn is met de bestaande ideeën over de Myceense cultuur, blijkt volgens de archeologen dat er sprake is van veel verder gaande culturele uitwisseling tussen de Myceners en Minoërs dan altijd werd veronderstelt. Bovendien roept de kunde en vaardigheid die nodig geweest moet zijn voor de gravure van de Pylos Combat Agate vragen op over onze kennis van de Minoïsch-Myceense cultuur, omdat dit kunstobject elk eerder gevonden voorwerp in kwaliteit ver voorbij streeft. De ontdekking vraagt om een heroverweging van de ontwikkeling van Griekse kunst in de bronstijd, aldus de betrokken archeologen.

Bronnen:

• R. Richardson/UC Magazine, ‘Unearthing a masterpiece’
  
• N. Wade/New York Times, ‘A Grecian Artifact Evokes Tales From the ‘Iliad’ and ‘Odyssey’’
• Website project Griffin Warrior

Afbeeldingen:

Met dank aan Department of Classics, University of Cincinatti.