Het kleine, puntige metalen voorwerp zat ooit vast aan het uiteinde van een fierljepspeer
MUG Ingenieursbureau.
Archeologen vinden middeleeuwse ‘fierljepspeer’ in Ferwert
In het Friese Ferwert hebben archeologen een zogenaamde ‘kletsievoetje’ gevonden uit de late middeleeuwen. Het kleine, puntige metalen voorwerp zat ooit vast aan het uiteinde van een fierljepspeer, een ‘kletsie’ in het oud-Fries. De vondst werd gedaan tijdens een opgraving op een terp.
Tekst: Thomas van Roijen
Dubbele functie
Een fierljepspeer had een dubbele functie. Met de fierljepspeer konden zowel sloten worden overbrugd als vijanden worden aangevallen. Het Friese wapen was dan ook een stuk langer dan reguliere speren die bij middeleeuwse oorlogsvoering werden gebruikt. Het kletsievoetje voorkwam dat de stok in de modder wegzakte bij het oversteken van sloten en deed met zijn scherpe uiteinde goed dienst als speerpunt.
Met de fierljepspeer konden zowel sloten worden overbrugd als vijanden worden aangevallen
MUG Ingenieursbureau.
Onderzoek
Zo’n honderd jaar lang werd gedacht dat kletsievoetjes reiskandelaars waren. De kaars zou dan op de ijzeren punt zijn gezet om zo gemakkelijk vervoerd te kunnen worden. Recent onderzoek van middeleeuwse afbeeldingen en teksten, wees echter uit dat het om een stuk wapenrusting ging. Zo is er een veertiende-eeuwse schildering van een krijger die met een kletsie ten strijde trekt. Ook werd het wapen volgens een oorlogsverslag tijdens de Slag bij Laaxum gebruikt in 1498 door een klein leger huurlingen van hertog Albrecht van Saksen.
Onderzoek van middeleeuwse afbeeldingen bewees dat het om een stuk wapenrusting ging
MUG Ingenieursbureau.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Typisch Fries
Volgens archeoloog Sebastiaan Pelsmakers was de fierljepspeer een typisch Fries wapen dat goed bij het landschap van de provincie paste. Het feit dat er weinig ijzer in de speer zat, laat volgens de archeoloog zien dat het een populair wapen was dat veel mensen in huis hadden.
Buiten Friesland zijn er nooit kletsies of kletsievoetjes gevonden
MUG Ingenieursbureau.
Buiten Friesland zijn er nooit kletsies of kletsievoetjes gevonden. Archeologen en historici gaan er dan ook van uit dat de bijzondere wapens de oorsprong zijn van het fierljeppen. In totaal zijn er nu zeven kletsievoetjes bekend, waarvan er zich vier in het Friese Museum bevinden en twee in het Noordelijk Archeologisch Depot. Ook het kletsievoetje uit Ferwert gaat daar naartoe.
