De gevonden broche
Salisbury and South Wiltshire Museum.
Amateurarcheoloog vindt ‘magische’ middeleeuwse broche
Een amateurarcheoloog in Wiltshire in het westen van Engeland heeft een bijzondere gouden broche gevonden, met Latijnse religieuze en ‘magische’ inscripties erop. De broche is afkomstig uit de periode tussen 1150 en 1400. Vermoedelijke moest het sieraad de drager beschermen tegen ziektes of bovennatuurlijke krachten.
Amateurarcheoloog William Nordhoff kon zijn geluk niet op toen hij de gouden broche vond, tijdens het wandelen met een metaaldetector over omgeploegd land in Wiltshire. Ringvormige broches, zoals gevonden door Nordhoff, waren een bekend verschijnsel in middeleeuws Engeland. Archeologen hebben door de jaren heen dan ook veel van dit soort sieraden teruggevonden. Bijzonder aan dit exemplaar is echter de hoge mate van vakmanschap, de goede staat waarin het bewaard is gebleven en de inscripties. De broche is namelijk op alle vier van zijn oppervlaktes beschreven, en de inscripties zijn geschreven zonder spelfouten. “Inscripties op middeleeuwse broches waren vaak verzonnen of geschreven met spelfouten, mogelijk door de ongeletterdheid van de maker”, scheef Sophie Hawke van de Portable Antiquities Scheme. Dit is een overheidsorganisatie waar amateurarcheologen in Engeland en Wales hun vondsten kunnen melden.
Een close-up van het sieraad
Salisbury and South Wiltshire Museum.
Bijbelse inscripties
De inscripties op het sieraad zijn in het Latijn geschreven. De letterlijke vertaling luidt: ‘Wees gegroet, Maria, vol van genade / De Heer zij met u / gezegend zijt gij onder alle vrouwen en gezegend is de vrucht van uw schoot. Amen.’ Ook is het acroniem AGLA te lezen, wat staat voor ‘Atha Gebir Leilam Adonai’, een Hebreeuwse zin die vertaald kan worden als: ‘Gij bent machtig voor altijd, o Heer.’ En het is precies deze zin die het waarschijnlijke nut van de broche verraad. Het acroniem “komt veel voor in middeleeuwse magie”, vertelt historicus Richard Kieckhefer, in een interview met Live Science. “En ik wil benadrukken dat een combinatie van ‘religie’ en ‘magie’ niet ongebruikelijk was [in de middeleeuwen].”
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Magische krachten
In middeleeuws Engeland geloofde men dat de drager van een sieraad met AGLA erop beschermd was tegen allerlei soorten ongeluk. De spreuk moest de drager beschermen tegen dood door ziekte, verbranding en bovennatuurlijke krachten, zoals demonen of kwade geesten. Historicus Catherine Rider voegde toe: “Het is moeilijk om met volledige zekerheid te zeggen of het [sieraad] magisch was of niet. Het moet misschien meer gezien worden als een grijs gebied tussen magie en religie.” Rider beargumenteert dat er in middeleeuws Engeland een vage grens bestond, tussen vrome handelingen die niet officieel goedgekeurd waren door de kerk, en verboden magie. Bovendien was het tijdens het beoordelen of een bepaalde handeling verboden magie was of niet, minstens zo belangrijk om te kijken naar de beoefenaar ervan. De motieven, reputatie en sociale status van een persoon moesten hierbij in acht genomen worden. In ieder geval is wel duidelijk dat de maker van de broche zeer vakkundig was, en dat de originele eigenaar waarschijnlijk een vroom persoon was.
Deze 13de eeuwse tekening laat duidelijk zien dat men dacht dat er demonen actief waren in de wereld
J. Paul Getty Museum.
Naar een museum?
Het is momenteel nog onduidelijk wat er met de broche gaat gebeuren. Eerst wordt gekeken of er musea zijn die het willen kopen en tentoonstellen. In dat geval zal de vinder een vergoeding ontvangen. Mocht dit niet het geval zijn, dan mag de vinder zijn vondst houden. Het is echter waarschijnlijker dat de broche binnenkort in een lokaal museum tentoongesteld zal worden.
Bronnen: Live Science, Portable Antiquities Scheme, Project Muse.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
