De twee gevonden reliëfs
INAH Centro Tabasco
2.500 jaar oude reliëfs van ‘moedervolk’ Azteken en Maya’s ontdekt
In Tenosique, een stad in het zuiden van Mexcio, hebben archeologen twee grote stenen reliëfs opgegraven. Deze beeldhouwwerken zijn rond van vorm en stammen uit de periode 900-400 v.Chr. In deze periode werd Zuid-Mexico bevolkt door een volk genaamd de Olmeken, die in het algemeen als de eerste beschaving van Midden-Amerika worden gezien. Ze zouden zelfs de basis hebben gevormd voor latere beschavingen, waaronder de Azteken en Maya’s, waardoor ze ook wel als het ‘Moedervolk’ bekendstaan.
Wat is er gevonden?
De twee reliëfs werden bij toeval ontdekt tijdens het egaliseren van de bodem van een ranch. Deze stenen kunstwerken vertonen veel overeenkomsten. Zo bestaan ze beide uit kalksteen en hebben ze alle twee een diameter van ongeveer 1,4 meter. Daarnaast hebben ze ook ongeveer dezelfde afbeelding: een vierkant gezicht met daarboven een diadeem. Onder het gezicht is een paar gekruiste armen te zien, en naast het hoofd staan twee voetafdrukken.
Volgens de archeologen beeldt het reliëf een Olmeken-heerser af, in een rituele 'slangenmens-houding'.
INAH Centro Tabasco
Volgens archeologen van het Mexicaanse Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH) beelden deze reliëfs waarschijnlijk plaatselijke heersers af, die een rituele contortie verrichten. Bij contortie buigt een beoefenaar zijn ledematen in een ‘onnatuurlijke’ houding, die voor ongetrainde mensen niet uit te voeren is. Dit zien we tegenwoordig vooral bij slangenmensen in het circus of in de acrobatiek. De Olmeekse heersers namen zo’n houding vermoedelijk aan zodat er minder bloed en zuurstof naar hun hoofd stroomde, waardoor ze in een tranceachtige toestand raakten voor de rituelen.
Wie waren de Olmeken?
De Olmeekse beschaving ontstond rond 1200 v.Chr., in wat nu het zuiden van Mexico is. Hierdoor worden ze in het algemeen beschouwd als de oudste beschaving van Midden-Amerika. Ze leefden de landbouw en visserij, en beschikten tevens over een uitgebreid handelsnetwerk. Dit zorgde ervoor dat hun nederzettingen steeds groter en welvarender werden, en er hier een rijke cultuur ontwikkelde.
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
Overigens noemden ze zichzelf destijds niet de ‘Olmeken’. Die naam (die letterlijk ‘rubbervolk’ in het Nahuatl betekent) hebben archeologen in de twintigste eeuw overgenomen van de Azteekse naam voor het volk dat rond 1500 n.Chr. in dezelfde regio leefde.
Kolossale stenen koppen
Uit archeologische opgravingen blijkt dat de Olmeken over geavanceerde sculptuurtechnieken beschikte. In de voornaamste Olmeken-steden, waaronder San Lorenzo en La Venta, zijn namelijk niet alleen de resten van piramides aangetroffen, maar ook 17 kolossale stenen koppen. Archeologen vermoeden dat deze beeldhouwwerken de Olmeekse machthebbers afbeeldden. Ook in kleinere Olmeekse nederzettingen zijn complexe monumenten en kunstwerken aangetroffen, wat op een relatief hoogontwikkelde beschaving wijst. Via hun handelsroutes verspreidde hun cultuur zich tussen 1100 en 800 v.Chr. steeds verder noordwaarts, waardoor hun kunststijl ook zijn weg naar het noorden van Mexico vond.
Een Olmeeks beeldhouwwerk van een hoofd, uit La Venta
Arian Zwegers, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons
Rond 400 v.Chr. stortte de Olmeekse beschaving echter om onduidelijke redenen in elkaar. In enkele deccennia nam de bevolking in Olmeekse gebieden flink af en verdween de typisch Olmeekse kunststijl. Diverse elementen uit hun cultuur bleven echter voortleven in de beschavingen van hun ‘opvolgers’, zoals de Azteken en Maya’s. Zo wijzen archeologen van het INAH erop dat er in Mayatempels ook ronde reliëfs van contorties te vinden zijn. Waarschijnlijk is dit gebruik ergens tussen 500 en 300 v.Chr. ‘gemayaniseerd’.
De reliëfs zullen worden overhandigd aan het archeologisch museum van Pomoná, waar nu al een soortgelijk beeldhouwwerk wordt tentoongesteld.
Bronnen: INAH, Heritage Daily, Britannica
Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? JA GRAAG!
