Thomas van Roijen
Chinese archeologen hebben voor het eerst een keizerlijk graf gevonden van een reuzenpanda, waarvan het skelet nog volledig intact is. Het graf is ruim 2.000 jaar oud en is ontdekt naast het mausoleum van keizer Wen (202 – 157 v.Chr.) van de Han-dynastie in Xi’an. Volgens de archeologen werd de panda, die waarschijnlijk bewust door mensen is gedood, naast keizer Wen begraven om hem te vergezellen naar het hiernamaals. De reuzenpanda had namelijk een belangrijke symbolische betekenis in de Chinese folklore. 

Beestenboel

Het graf van de beer was van bakstenen gemaakt en stamt uit 157 v.Chr., het jaar waarin Wen overleed. De schedel van de reuzenpanda was gericht naar het mausoleum van de keizer, dat door nog veel meer dierengraven was omgeven. Rond de keizerlijke tombe zijn meer dan honderd verschillende graven gevonden van onder meer jakken, tijgers, goudapen, pauwen en tapirs. Laatstgenoemden zijn overigens al zo’n duizend jaar uitgestorven in China en vormen tegenwoordig een bedreigde diersoort. 

Dierenoffers in tombes van gewone Chinese burgers bestonden uit gedomesticeerde dieren zoals honden of varkens, en hadden een religieuze betekenis. Keizerlijke families deden er wat betreft dierenoffers een schepje bovenop. Zeldzame of exotische dieren waren een teken van status en aanzien, zaken waar menig heerser maar al te graag mee geassocieerd wil worden. Chinese keizers lieten hun graven dan ook omringen door de lichamen van talloze bijzondere dieren. Ook vermoeden de archeologen dat de dieren rond het mausoleum van Wen een verwijzing waren naar de verschillende diersoorten die in de tuin van de keizer leefden.
 

De grafheuvel van Han Wendi

Provinciale Instituut voor Archeologie van Shaanxi.

De regeerperiode van keizer Wen staat bekend om zijn grote mate van stabiliteit en welvaart. Wen wilde tijdens zijn bewind zo min mogelijk onnodige uitgaven doen. Zo verlaagde hij alle belastingen tot een minimum en stimuleerde hij de landbouw en ambachten. Graanschuren werden volgepropt voor slechtere tijden en er was zo`n overvloed dat een deel van het graan zelfs wegrotte. 

De reuzenpanda als symbool

Keizer Wen was niet het enige lid van de Han-dynastie dat zich liet begraven met zeldzame dieren. Wat maakt de vondst van het pandaskelet dan zo bijzonder? Het antwoord daarop is eenvoudig: alle exemplaren die hiervoor zijn gevonden waren beschadigd of incompleet. In 1975 werd er bijvoorbeeld in de tombe van keizerin Bo, de moeder van Wen, een pandaschedel gevonden. De rest van het skelet ontbrak en was volgens de archeologen waarschijnlijk uit het graf geroofd. Hiermee is de recente vondst het eerste volledige pandaskelet dat is gevonden op een keizerlijke begraafplaats.

Reuzenpanda’s worden al duizenden jaren gezien als heilige boswezens. Vanwege hun zachtaardige karakter waren ze in de oude Chinese folklore het symbool voor vrede en rechtvaardigheid. Ook stonden ze voor kracht en moed en werden ze door keizers gehouden om natuurrampen te voorkomen en boze geesten te verdrijven. Vanwege hun symbolische functie schenkt China tot op de dag van vandaag reuzenpanda’s als diplomatiek cadeau aan buitenlandse regeringen, vorsten en politici.

Archeologie Online is van de makers van Archeologie Magazine. Meer weten over dit prachtige magazine? Ja graag!

Goede buur of verre vriend?

De meeste dieren die rond het mausoleum van Wen zijn gevonden, waren niet afkomstig uit de regio. Veel van de dieren waren waarschijnlijk offers uit Zuid-Azië die vervoerd werden naar Xi’an, dat tijdens de Han-dynastie de Chinese hoofdstad was. Toch is er een kans dat de gevonden panda uit de buurt kwam, vermoeden de archeologen. 

Het klimaat van de regio Shaanxi was tijdens de Han-dynastie (206 v.Chr. – 220 n.Chr.) namelijk natter en zo’n twee graden warmer dan nu: een perfect milieu voor bamboe. Er is dus een aanzienlijke kans dat reuzenpanda’s hun hoofdvoedsel achternagingen en dicht bij Xi’an te vinden waren. Verder DNA- en isotopenonderzoek moet uitwijzen waar de panda en de andere dieren precies vandaan kwamen.