Wikipedia beschrijft deze tak van archeologie als volgt: 'experimentele archeologie houdt in dat feiten, theorieën en veronderstellingen uit de archeologische wetenschap door middel van experimenten in de praktijk worden getoetst.' Vaak gaat het om technologische vraagstukken omdat die het meest geschikt zijn om met deze methode aan te pakken. Bij archeologische experimenten kun je onder meer denken aan onderzoek naar het gebruik van een bronzen zwaard, de productietechniek van barnstenen kralen of de baktemperatuur van aardewerk. Er zitten natuurlijk haken en ogen aan het gebruik van een dergelijke onderzoeksmethode. John Coles, één van de pioniers in dit veld, merkte hierover op: 'de experimentele archeologie kan niet aantonen dat mensen in oude tijden iets op een bepaalde manier en uitsluitend op deze manier deden; zij geeft geen boven alle twijfel verheven bewijzen (...). Wel kunnen experimenten aantonen of een bepaalde handeling 'onwaarschijnlijk', 'mogelijk', 'aannemelijk' of 'waarschijnlijk' is (...).' Coles stelt ook een aantal eisen aan een experiment voordat dit als een wetenschappelijke methode kan worden beschouwd. Zo mogen er bijvoorbeeld geen metalen werktuigen worden gebruikt wanneer men werkt in een steentijdcontext.

De huidige archeologie heeft veel te danken aan haar experimentele loot. Dankzij uitgebreide proeven met de bewerking van vuursteen kunnen we nu veel meer informatie halen uit stenen artefacten, door experimentele reconstructies hebben we een beter beeld van de bouw van huizen en dankzij eindeloos testen van verschillende mageringen, kleisoorten en baktemperaturen is er tegenwoordig meer te zeggen over de productiemethodes van aardewerk.

De term experimentele archeologie heeft van lieverlee in de wandelgangen een bredere betekenis gekregen. Archeologische educatie, zoals bijvoorbeeld in themapark Archeon, en de beoefening van (pre-)historische ambachten vallen er volgens sommigen ook onder. Dat is niet goed voor de naam van experimentele archeologie omdat het daardoor al snel het etiket krijgt opgeplakt van 'lekker buiten knutselen' en 'indiaantje spelen'. Voor de duidelijkheid: we willen niets afdoen aan deze takken van sport, maar experimentele archeologie is het niet.