Materieel cultureel erfgoed zijn de restanten uit het verleden die we de moeite waard vinden om te behouden voor de komende generaties. Daar valt veel onder. Gebouwen en interieurs, kunstcollecties en verzamelingen, landschappen en parken, archeologie nog in de grond, op waterbodems en in depots en musea, mobiel erfgoed zoals schepen, treinen en spoorwegen, militair erfgoed enzovoort.
2 juni besprak de Tweede Kamer de Erfgoedwet en 16 juni werd daarover gestemd, waarna de wet is aangenomen. De Erfgoedwet moet behoud en goed beheer van het nog daadwerkelijk aanwezig cultureel erfgoed regelen en is een bundeling van reeds bestaande wetten.

Een merkwaardige splitsing

De wet maakt een onderscheid tussen erfgoed van internationaal- en nationaal belang en dat van regionaal- en lokaal belang, Voor het eerste is het Rijk verantwoordelijk en dat wordt in de Erfgoedwet geregeld. Voor het tweede ligt de verantwoordelijkheid bij provincies en gemeenten. De wet stelt daar maar heel beperkt voorwaarden aan. Een merkwaardige splitsing, vond een aantal Kamerleden: zij pleitten voor het nader invullen van de verantwoordelijkheden voor provincies en gemeenten. Een pleidooi dat het niet heeft gehaald. De minister en de meerderheid van de Kamer vindt dat bij decentralisatie van taken zo min mogelijk regels moeten worden gesteld. Dat dit voor veel andere gebieden zoals zorg, onderwijs, bibliotheken, natuur en milieu wel wordt gedaan kon de minister niet overtuigen. Heel jammer - vinden wij.

Verantwoordelijkheid

Archeologie is voor het grootste deel een verantwoordelijkheid van gemeenten. De gemeente beslist of archeologische resten in de bodem bewaard moeten blijven, moeten worden opgegraven of zonder nader onderzoek mogen worden weggegraven. Sommige gemeenten gaan daar heel zorgvuldig mee om, voor andere gemeenten geldt dat niet of nauwelijks. De provincie bewaakt of gemeenten zich aan de wet houden, maar omdat de wet nauwelijks eisen stelt is die controle ook beperkt.

Archeologische belangen

De AWN heeft bij minister en Kamerleden herhaaldelijk gepleit voor striktere eisen aan gemeenten, dat gaat het bij deze wet niet halen. De belangrijkste eis is nu dat gemeenten bij hun besluiten het archeologisch belang zorgvuldig hebben afgewogen. De in archeologie geïnteresseerde inwoners kennen die belangen vaak veel beter dan ambtenaren, wethouders en raadsleden. Zij kunnen het verschil maken door met de gemeente mee te denken bij het maken van de keuzes. Daarnast door, als dat nodig is, gebruik te maken van de wegen die je als inwoner hebt om voor je belangen op te komen.
Daarom; burger: maak het uw zaak. Bewaak hoe uw gemeente omgaat met archeologie. Leden van de AWN kunnen u daarbij helpen.

Tonnie van de Rijdt - van de Ven
voorzitter AWN