Nieuw onderzoek moet het complete verhaal van Villa Voerendaal vertellen.

Langs de Steinweg in Voerendaal, ten westen van Heerlen, werden al in 1891 Romeinse muren ontdekt. Die bleken onderdeel te zijn van de meest indrukwekkende Romeinse villa van Nederland. In de jaren ’20, ’40 en ’80 vonden er nieuwe opgravingen plaats, aanvankelijk met prikstok en schep, later met moderne opgravingstechnieken. Helaas bleven de resultaten verborgen in archieven en depots. Tot nu. Onder leiding van het Limburgs Museum duikt een team van archeologen en specialisten drie jaar lang in alles wat nooit goed bekeken is.

Meer dan een villa

Op de flauwe helling langs de Steinweg moet in de tweede eeuw een indrukwekkend villacomplex hebben gelegen. Een bezoeker die door de poort het villaterrein op kwam zag in het midden het stenen woonhuis met aan beide zijden meerdere gebouwen. Aan de ene kant een enorm graanpakhuis, iets verderop het badhuis. De gebouwen waren verbonden door een zogenaamde porticus, een Romeinse zuilengalerij. Al met al een complex van ruim 170 meter breed. Aan de zijkanten bevonden zich nog gebouwen voor dieren, opslag, of ambachtelijke werkzaamheden.

Er zijn in Limburg meer Romeinse villa’s gevonden. In het Limburgs Museum in Venlo kun je bijvoorbeeld aan resten van muurschilderingen zien hoe rijk die villacultuur was. Voerendaal is bijzonder omdat de stenen villa maar een deel van het verhaal vormt. Er zijn namelijk ook sporen gevonden van vóór de bouw van de villa en uit de tijd dat de villa als een ruïne in het landschap zal hebben gelegen: een bewoningsgeschiedenis van wel 600 jaar.

Nieuw onderzoek: het complete verhaal 

Een team van archeologen en specialisten werkt nu aan het ‘laatste hoofdstuk’ van Voerendaal. Alle gegevens en vondsten, sommige dus meer dan een eeuw geleden gedaan, worden de komende drie jaar eindelijk in detail onderzocht.

Allereerst zijn alle opgravingstekeningen gedigitaliseerd. Zo is er nu een compleet overzicht van alle archeologische sporen. Inmiddels is het puzzelen begonnen: uit duizenden grondsporen zijn tientallen stenen en houten gebouwen gereconstrueerd, per stuk beschreven en afgebeeld in een catalogus.

Het komende jaar gaan ook de archeologische specialisten aan de slag. Zij bestuderen de vele vondsten, zoals aardewerk, metalen objecten, natuursteen, dakpannen en glas. Ondertussen wordt ook de hulp van het publiek ingeschakeld. Zo organiseerde het Limburgs Museum onlangs een archeologisch spreekuur in Voerendaal. Mensen konden met hun eigen vondsten en verhalen bijdragen aan het onderzoek naar de villa. Zodat straks eindelijk, na ruim honderd jaar graven, het complete verhaal van Voerendaal kan worden verteld.

Afbeelding: Impressie van de Romeinse villa Voerendaal-Ten Hove in de 2de eeuw na Chr. Tekening Mikko Kriek.