Allessandro Volta toont zijn batterij aan Napoleon Bonaparte

Allessandro Volta toont zijn batterij aan Napoleon Bonaparte

Unknown author, Public domain, via Wikimedia Commons

Hoe werd elektriciteit in het verleden opgewekt?

Tegenwoordig kunnen we eenvoudig gebruik maken van elektriciteit. Vergelijk energie via Easyswitch is hiervoor al genoeg, zo kun je vervolgens gemakkelijk een contract afsluiten bij een energieleverancier in ons land. Daar hebben we genoeg van, kijk maar eens in de lijst met alle energiebedrijven van NL. In het verleden was dat natuurlijk heel anders. Het opwekken van energie was vroeger uiteraard een stuk lastiger. De geschiedenis van energieopwekking dan ook is lang en ingewikkeld en het wordt gekenmerkt door talloze technologische mijlpalen, conceptueel en technisch, van honderden bijdragers. In dit artikel kun je meer lezen over het opwekken van elektriciteit in het verleden.

Elektrische geleiding

Veel verslagen over de geschiedenis van het opwekken van elektriciteit beginnen het verhaal van de macht met de demonstratie van elektrische geleiding door de Engelsman Stephen Gray. Dit leidde tot de uitvinding van glaswrijvingsgeneratoren in Leiden, wat in 1740 lukte. Die ontwikkeling zou de beroemde experimenten van Benjamin Franklin hebben geïnspireerd, evenals de uitvinding van de batterij door de Italiaan Alessandro Volta in 1800, Humphry Davy's eerste effectieve 'booglamp' in 1808, en in 1820, Hans Christian Oersted's demonstratie van de relatie tussen elektriciteit en magnetisme. In 1820, misschien wel de meest cruciale bijdrage aan moderne energiesystemen, vonden Michael Faraday en Joseph Henry een primitieve elektromotor uit. In 1831 werd bovendien gedocumenteerd dat elektrische stroom kan worden geproduceerd in een draad die in de buurt van een magneet beweegt. Hiermee werd het principe van de generator gedemonstreerd.

Rudimentaire dynamo

De uitvinding van de eerste rudimentaire dynamo wordt toegeschreven aan de Fransman Hippolyte Pixii in 1832. Antonio Pacinotti verbeterde deze om tegen 1860 continue gelijkstroom te leveren. In 1867 bedachten Werner von Siemens, Charles Wheatstone en SA Varley bijna gelijktijdig de 'zelfopwindende dynamo elektrische generator’. Misschien kwam de belangrijkste verbetering toen in 1870, toen een Belgische uitvinder, Zenobe Gramme, een dynamo ontwierp die een constante gelijkstroom produceerde die goed geschikt was voor het aandrijven van motoren. Dit was een ontdekking die een uitbarsting van enthousiasme opwekte over het potentieel van elektriciteit om de stroom te verlichten en te voeden over de hele wereld.

Grootschalige elektriciteitsdistributie

In 1877 werden de meeste straten van veel steden over de hele wereld werden verlicht door boogverlichting maar niet door gewone kamers omdat booglampen nog steeds verblindend helder waren. Charles F. Brush uit Ohio had destijds het meest betrouwbare dynamo-ontwerp ontwikkeld en verkocht. Op dat moment waren een groot aantal vooruitstrevende denkers actief bezig met het verkennen van de belofte van grootschalige elektriciteitsdistributie. Uiteindelijk vond Thomas Edison in 1879 een minder krachtige gloeilamp uit en in september 1882 vestigde hij een centraal elektriciteitscentrale aan Pearl Street in Lower Manhattan. Dit bleek het begin te zijn van grootschalige elektriciteitsdistributie, zoals we het nu nog altijd kennen.

Baghdad Battery

Ook archeologen hebben elektrische vondsten gedaan in het verleden. Een bekend voorbeeld hiervan is de Baghdad Battery. Dit is een set van drie artefacten die samen gevonden zijn. Het bestaat uit een staaf van ijzer, een buis van koper en een keramische pot. Archeologen ontdekten dit in het moderne Khujut Rabu in Irak, wat dicht bij de metropool Ctesiphon ligt. Dit was de hoofdstad van het Parthische Rijk en de Sassaniden. De verwachting is dan ook dat de vondst uit één van deze periodes komt. Sommige onderzoekers denken dat het object functioneerde als een galvanische cel of een soort elektrotherapie. Hierdoor wordt dan ook verwacht dat men in het verleden al gebruik wist te maken van elektriciteit, maar sceptici zijn het hier niet mee eens. Mogelijk krijgen we hier ooit nog duidelijkheid over, maar dat is nog maar de vraag.

Meer lezen
Tijdvakken